دلار آمریکا مدت‌هاست که نقش پررنگی در بازارهای جهانی ایفا می‌کند. حتی در شرایطی که اقتصاد آمریکا در دو دهه گذشته سهم رو به کاهشی از تولید جهانی داشته است، اما دلار همچنان به کار خود به عنوان ارز جهانروا ادامه داده است.
به گزارش ایبِنا به نقل از وبلاگ صندوق بین‌المللی پول، اگرچه حضور دلار در تجارت جهانی، بدهی بین‌المللی و استقراض غیر بانکی هنوز بسیار بیشتر از سهم خود ایالات متحده در تجارت، انتشار اوراق قرضه و استقراض و وام‌دهی بین‌المللی است، بانک‌های مرکزی دلار را به میزانی که قبلاً در ذخایر خود نگه می‌داشتند، نگه نمی‌دارند.
بر اساس داده‌های ترکیب ارزی ذخایر ارزی رسمی صندوق بین‌المللی پول، همانطور که در نمودار مشخص است، سهم دلار از ذخایر ارزی جهانی در سه ماهه پایانی سال گذشته به زیر ۵۹ درصد رسید که روند کاهشی دو دهه‌ای اخیر را ادامه داده است.
نمودار (۱): ترکیب ارزی ذخایر ارزی کشورهای جهان
منبع: صندوق بین‌المللی پول
در نمونه‌ای از تغییر گسترده‌تر در ترکیب ذخایر ارزی، بانک اسرائیل اخیراً استراتژی جدیدی برای بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارز خود ارایه نموده است. از ابتدای سال جاری، سهم دلار آمریکا را کاهش و وضعیت پرتفوی خود را به دلار استرالیا، دلار کانادا، رنمینبی چین و ین ژاپن افزایش داده است.
کاهش سهم دلار آمریکا با افزایش سهم دیگر ارزهای ذخیره سنتی مانند یورو، ین و پوند مطابقت ندارد. علاوه بر این، در حالی که مقداری افزایش در سهم ذخایر نگهداری شده رنمینبی وجود داشته است، با این حال این تنها یک چهارم تغییر ذخایر دلار نگهداری شده در سال‌های اخیر را توضیح می‌دهد که بخشی از آن به دلیل حساب سرمایه نسبتاً بسته چین است. علاوه بر این، تا پایان سال گذشته، روسیه نزدیک به یک سوم ذخایر رنمینبی جهان را در اختیار داشت.
نمودار (۲): وضعیت نگهداری ارز رنمینبی چین در ذخایر ارزی کشورهای جهان (میلیارد دلار)
منبع: صندوق بین‌المللی پول
در مقابل، ارزهای اقتصادهای کوچکتر که به طور سنتی در پرتفوی ذخایر ارزی کشورها برجسته نبودهاند، مانند دلار استرالیا و کانادا، کرون سوئد و وون کره جنوبی، سه چهارم تغییر در ذخایر دلار در پرتفوی ارزی کشورها را توضیح می‌دهد.
دو عامل ممکن است در این تحولات نقش اساسی داشته باشد:
– این ارزها با بازدهی بالاتر و نوسان نسبتاً کمتر همراه هستند. این امر به طور فزایندهای برای مدیران ذخایر بانک مرکزی جذاب است.
– فن‌آوری‌های مالی جدید ـ مانند بازارسازی خودکار و سیستم‌های مدیریت نقدینگی خودکارـ معامله با ارزهای اقتصادی کوچکتر را ارزان‌تر و آسان‌تر می‌کنند.
در برخی موارد، ناشران این ارزها دارای خطوط سوآپ دوجانبه با فدرال رزرو نیز هستند. می‌توان استدلال کرد که این اطمینان را ایجاد می‌کند که ارزهای آنها ارزش خود را در برابر دلار حفظ خواهد کرد.
در عین حال می‌توان اهمیت این عامل را زیر سوال برد. ارزهای غیر سنتی تمایل به شناور شدن دارند. در عمل نوسانات زیادی در برابر دلار دارند و ناشران آنها به ندرت از خطوط سوآپ دو جانبه خود با فدرال رزرو استفاده کرده‌اند.
توضیح قابل قبول‌تر این است که این ارزهای ذخیره غیر سنتی توسط کشورهایی صادر می‌شوند که دارای حساب سرمایه باز و سابقه سیاست‌های سالم و پایدار هستند. ویژگی‌های مهم ناشران ارز ذخیره‌ای نه تنها وزن اقتصادی و عمق مالی، بلکه سیاست‌های شفاف و قابل پیش‌بینی را نیز شامل می‌شود. به عبارت دیگر، ثبات اقتصاد و تصمیمات سیاسی برای پذیرش بین‌المللی اهمیت دارد.
تجزیه و تحلیل رگرسیونی سهم ارز ذخیره جهانی تأیید می‌کند که حق بیمه ریسک اقتصادی بالاتر، که با هزینه استفاده از مشتقات اعتباری برای بیمه در برابر نکول سنجیده می‌شود، سهم ارز در ذخایر جهانی را کاهش می‌دهد. بدیهی است که دارندگان ارز کشورهایی را که به دلیل حکمرانی خوب، ثبات اقتصادی و دارایی سالم شناخته می‌شوند، ترجیح می‌دهند.
