اکتشاف از اولین و اصلی‌ترین حلقه‌های فعالیت‌های بخش معدن است که با وجود ریسک بالا نیازمند سرمایه گذاری است. هرچند انجام اکتشافات در حیطه مسوولیت‌های دولت است، اما عقب ماندگی در این بخش باعث شد تا شرکت‌های بخش خصوصی با ارزیابی توانمندی‌های خود به سراغ اکتشاف و توسعه هرچه بیشتر آن بروند.
در این بین شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات «ومعادن» در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف، کمبود‌های موجود در این حلقه را رفع کرده و به سراغ بهره برداری از ذخایر موجود برود.
«امین صفری» معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات با اشاره به اهمیت اکتشاف بیان کرد: در حوزه معدن و صنایع معدنی واقعیت آن است که پاشنه آشیل و بحران اصلی، تامین مواد اولیه است. در این زمینه باید اقداماتی انجام شود تا این مشکل در آینده حل شود.
وی ادامه داد: اولین راهکار برای حل مشکل مواد اولیه، اکتشاف است که سال‌ها در این بخش فعالیت کرده ایم، اما به دلایلی آن طور که باید، نتیجه‌ای حاصل نشده است. اما راهکار بعدی در این باره ورود به معادن فراسرزمینی است. یعنی ما فعالیت‌هایی را در معادن کشور‌های دیگر آغاز کنیم که در این زمینه نیز کار‌هایی انجام گرفته است. البته با توجه به اینکه در این زمینه به یک تصمیم واحد و جمعی نرسیده ایم با مشکلاتی مواجه هستیم.
صفری با اشاره به راهکار سوم، گفت: راهکار بعدی واردات مواد اولیه است، که اطراف ما کشور‌هایی مثل ترکیه و قزاقستان این کار را انجام داده اند. حتی ما می‌بینیم چین از سراسر دنیا مواد اولیه را تهیه می‌کند.
وی افزود: البته گا‌ها دیده می‌شود که برخی افراد در مقابل این موضوع ایستادگی می‌کنند، چون اسم این کار را واردات می‌دانند، اما این واردات نیست، ما مواد اولیه وارد می‌کنیم تا ارزش افزوده ایجاد شود و مثل یک کشور پیشرفته آن را تبدیل به صنایع پایین دستی کنیم، اما در این بین مشکلی به عنوان قانون واردات وجود دارد.
صفری تصریح کرد: ما به مواد اولیه هم به دید سایر واردات نگاه می‌کنیم که این اصلا کار درستی نیست. ما باید تشویق کرده و تسهیلاتی ایجاد کنیم که مواد معدنی را وارد کنند. بسیاری از صنایع روز را می‌شناسم که از ترکیه و بعضی از کشور‌ها مواد اولیه وارد می‌کنند، اما با هزاران مشکل مواجه هستند. ده سال دیگر هم در سنگ آهن این اتفاق خواهد افتاد، در نتیجه سه بخش اکتشاف، تملک معادن فرا سرزمینی و واردات مواد اولیه از موضوعاتی هستند که به صورت جدی باید به آن‌ها پرداخت، چه در شرکت‌های معدنی دولتی و چه خصوصی.
معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات «ومعادن» با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه اکتشاف، بیان کرد: در ابتدا باید نگاهی به واحد‌ها داشته باشیم و اطلاعات را کامل کنیم. نگاهی به وضعیت جهانی نشان می‌دهد استرالیا در سال ۸ میلیون متر حفاری دارد، چین و کانادا هم به همین صورت است، اما میزان حفاری ما تنها ۵۰۰ هزار متر بوده است. شاید دیگر به این اندازه هم نیاز به حفاری نداشته باشند، اما ما به عنوان کشور اکتشاف نشده سالانه هنوز در حد ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار متر حفاری انجام می‌دهیم که دلیل آن چند نکته است، نکته اول قوانین است. بسیاری از محدوده‌های ما بلوکه سازمان انرژی اتمی، سازمان زمین شناسی، وزارتخانه، ایمیدرو و بلوکه اشخاص حقیقی است که توانمندی ندارند و با تمدید کار را ادامه می‌دهند.
وی درباره راهکار این مشکل اظهار کرد: این مشکل با استفاده از نظر نخبه‌ها و کارشناسان به راحتی قابل حل است و بنده به شما قول می‌دهم اگر تصمیمات درست گرفته شود و بخشی از قوانین و مقررات اصلاح شود، ظرف مدت یکسال تحول جدی‌ای را شاهد خواهیم بود، زیرا بسیاری از شرکت‌ها آماده پذیرش ریسک اکتشاف هستند.
صفری ادامه داد: در ده سال اخیر این آمادگی وجود نداشت، اما امروز همه آماده هستند هزینه کنند، حتی اگر اکتشاف نتیجه ندهد پس باید کشور از این فرصت و از توان فنی و مالی بخش خصوصی استفاده کند.
وی همچنین با اشاره به اهمیت دانش فنی، تصریح کرد: ما در بخش اکتشاف همچنان با مدل‌های ۵۰ سال پیش کار می‌کنیم، همچنان ژئوفیزیک ما مدل ۵۰ سال قبل است، اما امروز روش‌های جدید ژئوفیزیک آمده است. نرم افزار‌های جدید، استفاده از دیتا‌های جدید، دیتا‌های ماهواره‌ای و جهانی جدید با دقت بسیار بالا که ما استفاده نمی‌کنیم از دیگر موضوعات است.
به گفته صفری، دستگاه‌های ژئوفیزیک جدید، روش‌های جدید مغناطیس سنجی یا الکتریسیته سنجی آمده که بخشی هسته‌ای هستند و بخشی خورشیدی و لازم است متخصصان ما آن‌ها را دنبال کنند.
وی درباره چرایی این موضوع گفت: برای ما بسیار مهم است که دستگاه‌های جدید هیدرولیکی بیاوریم، اما امروزه دستگاه‌هایی وجود دارد که علاوه بر این که حفاری را با سرعت انجام می‌دهد در عمق، زاویه اش را تغییر می‌دهد و همزمان آنالیز می‌کند و بعد از این که حفاری انجام شد امکان مدل کردن نتیجه وجود دارد. این امر در زمان و سرعت و دقت پروژه به شدت تاثیر گذار است. کار با دستگاه‌های هیدرولیکی که نمونه را جابجا می‌کنید زمان بر است و آلودگی ایجاد می‌شود و خطا بالا می‌رود و هزینه بسیاری صرف می‌شود.
وی با بیان اینکه این موضوع در استخراج و فرآوری هم وجود دارد گفت:، اما شدت آن در اکتشاف بسیار بیشتر است. دلیل آن است که ما فاصله زیادی با علم روز داریم که بخشی از آن ناشی از تحریم‌ها است. بخشی برای این است که ما در پژوهش و دانش هر جا می‌خواهیم از هزینه کم کنیم سراغ این بخش می‌رویم. متاسفانه در سفر‌های خارجی از حضور کارشناسان دریغ می‌کنیم که مشکلات بعدی را به همراه دارد. باید در زمینه آموزش کارشناسان هم اقدامات لازم را انجام داد.
منبع: می متالز
