«رفتار حرفه‌ای» یکی از اصطلاحات آشنا برای همه کسانی‌ست که در سازمان‌های کوچک و بزرگ کار کرده‌اند. این اصطلاح در جلسات، مصاحبه‌های کاری، سندهای اداری و… بارها و بارها تکرار شده، اما افراد معدودی هستند که بتوانند به‌طور دقیق توضیح دهند که رفتار حرفه‌ای به چه معناست. در واقع مدام در مورد رفتار حرفه‌ای صحبت می‌شود، اما به ندرت تعریف جامع و کاملی از آن ارائه می‌شود.
برخی رفتارها را می‌توان به صراحت جزو رفتارهای غیرحرفه‌ای در شرکت یا سازمان برشمرد، مثل دروغ گفتن درباره یک همکار یا پوشیدن یک لباس نامتعارف. چنین مواردی به وضوح رفتارهایی به دور از آداب محل کار هستند و همه متفق‌القول با آن موافق هستند، در حالی‌که رفتارهای زیاد دیگری وجود دارند که کمتر به آن‌ها پرداخته شده. بسیاری از سازمان‌ها کد رفتار حرفه‌ای دارند، مثل مجموعه وطن‌زرین که ۶ کد رفتار حرفه‌ای شامل: آراسته و آماده، مدیریت تعارض، نتیجه‌محوری، بهینه‌سازی منابع، یادگیرنده و اخلاق‌محور را برای سازمانش تعریف و پیاده‌سازی کرده است، در حالی‌که سازمان‌های زیادی هم وجود دارند که چنین نکرده‌اند. در هر صورت حقیقت این است که حرفه‌ای بودن و رفتار حرفه‌ای شانس موفقیت سازمان و کارکنان را افزایش می‌دهد.
رفتار حرفه‌ای را می‌توان مجموعه‌ای از ارزش‌ها، اصول و استانداردها دانست که باید در محیط کار رعایت شوند که در نهایت منجر به ایجاد یک فضای سالم، مولد و موفق می‌شود. هیچ قوانین ثابت و پیش‌فرضی برای رفتار حرفه‌ای وجود ندارد و می‌تواند در فرهنگ‌های مختلف محل کار متفاوت باشد، به‌عنوان مثال فرهنگ مشاغل کارخانه‌ای با نوع رفتاری که در دفاتر شرکت‌ها جریان دارد با یکدیگر تفاوت دارند. رفتار حرفه‌ای حتی ممکن است قوانینی نانوشته باشند، اما اینکه نوشته نشده‌اند به این معنی نیست که وجود ندارند و در صورت زیر پا گذاشتن آن‌ها، موقعیت شغلی به خطر می‌افتد و روابط بین فرد با همکاران و سازمان مخدوش می‌شود. نمونه هایی از رفتار حرفه ای در محل کار عبارت هستند از:
مدیریت زمان و وقت‌شناس بودن در رسیدگی به کارها، تماس‌های مشتریان و جلسات بر شخصیت کاری فرد اثر مثبت می‌گذارد و حتی موقعیت شغلی را در آینده ارتقاء دهد.
لباس پوشیدن به‌صورت حرفه‌ای نشان‌دهنده آن است که فرد به ظاهر خود در محل کار اهمیت می‌دهد و به سیاست‌های شرکت در مورد پوشش مناسب با فضا و نقش سازمانی پایبند است.
رفتار محترمانه در ارتباط با دیگران از جمله رعایت ادب، لحن صحبت کردن و پیام‌های کلامی و غیرکلامی از مهم‌ترین ارکان رفتار حرفه‌ای است. حتی در موقعیت‌های متشنج باید اعتماد به نفس نشان داد و تلاش کرد که به روشی بالغانه به بازخوردهای سازنده، پاسخی مثبت ارائه کرد. علاوه بر این‌ها باید برای نظرات دیگران احترام قائل شد و از مکالمات منفی درباره آن‌ها اجتناب کرد.
صداقت و بااخلاق بودن بر شهرت فرد به شدت اثرگذار است. رفتارهایی مثل عدم استفاده از منابع شرکت برای اهداف شخصی یا پرهیز از شایعات و حواشی نمونه‌هایی از اقداماتی هستند که می‌توانند مهر تأییدی بر صادق و بااخلاق بودن افراد بزنند.
تقویت تخصص به ارتقای مهارت‌ها کمک می‌کند و با دانش جدید می‌توان نقشی اثرگذارتر در دستیابی به اهداف تیم ایفا کرد.
داشتن نگرش مثبت به فرد در ایجاد رابطه با همکاران و مشتریان کمک می‌کند، بنابراین بهتر است در هر صورت راه‌هایی برای ایجاد یک جامعه مثبت یافت.
قبول مسئولیت یا همان مسئولیت‌پذیری که می‌تواند شامل عمل به وعده‌ها و تعهدات، فعال بودن و ابتکار عمل در انجام وظایف باشد. به‌علاوه در صورت رخ دادن یک اشتباه باید مسئولیت آن را به‌صورت تمام و کمال پذیرفت، چراکه نحوه برخورد با اشتباه می‌تواند نشان‌دهنده شخصیت و میزان حرفه‌ای بودن فرد باشد.
قابل اعتماد بودن با احساس مسئولیت قوی، وقت‌شناسی، رفتار محترمانه و همکاری فعال میسر می‌شود و با انجام تعهدات می‌توان اعتماد دیگران را جلب کرد.
حفظ آرامش می‌تواند در لحظات ناامیدی سطح حرفه‌ای بودن فرد را نشان دهد. پس به‌جای شکایت یا نشان دادن احساسات منفی، باید فرصتی برای تأمل در موقعیت و راه حل‌های بالقوه در نظر گرفت. شناسایی عوامل استرس‌زا و اجرای راه‌های اثرگذار می‌تواند به ایجاد رابطه مثبت به همکاران و مشتریان کمک کند.
پیروی از آداب جلسه به‌وضوح می‌تواند میزان حرفه‌ای بودن فرد را به نمایش بگذارد. جلسه مکانی برای یادگیری، به اشتراک گذاشتن دانش، همکاری و توضیح افکار و ایده‌های خود به دیگران است و رفتار و عملکرد فرد کاملاً مشهود است.
همکاری با دیگران و کار تیمی مستلزم تمایل و توانایی برای به اشتراک گذاشتن ایده‌ها و دانش با سایر اعضای تیم است. یک سازمان موفق یک محیط مشارکتی است که در آن اعضا با پیشینه‌های متفاوت با یکدیگر برای دستیابی به اهداف و مقاصد مشترک همکاری می‌کنند. یک هم‌تیمی خوب در اغلب مواقع در شرکت فضایی برای پیشرفت پیدا می‌کند.
مقاوم بودن یا تاب‌آوری توانایی بازیابی از مشکلات در برابر نیروهای خارجی یا رویدادهایی است که امکان دارد باعث ایجاد ناملایمات یا استرس شوند. این نکته بسیار مهم است که پس از شکست هیچ عقب‌گردی وجود نداشته باشد. یک فرد انعطاف‌پذیر، تجربیات منفی را نادیده می‌گیرد، تلاش می‌کند با ارائه راه حل، بحران‌ها را مدیریت کند و آن‌ها را از سر بگذراند. چنین فردی حتی در صورت مواجهه با مشکلات شخصی، به رفتار حرفه‌ای خود ادامه می‌دهد.
بیش از هر چیز آگاه بودن از نحوه رفتار با همکاران و مشتریان و اطمینان از نگرش مثبت است که بهره‌وری و اثربخشی را در محل کار بهبود می بخشد. به‌طور کلی، رفتار حرفه‌ای بیش از هر چیز با اخلاق و درک درست در ارتباط است. اگرچه داشتن مهارت‌های لازم برای انجام کارها به‌طور مؤثر ضروری است، اما داشتن درک مناسب از رفتار حرفه‌ای به افراد کمک می‌کند تا استانداردهای عادات کاری خود را ارتقا دهند و موفقیت آینده شغلی خود را تضمین کنند.
