مرکز تحقیقاتی کرایوژنیک در دانشگاه صنعتی شریف با هدف ارتقاء فناوری‌های کرایوژنیک و بومی سازی آن‌ها به واسطه همکاری و حمایت فعال از شرکت هتکو، که با ۲۶ سال تجربه در طراحی و ساخت سیستم‌های تولید و ذخیره‌سازی گازهای صنعتی به روش کرایوژنیک مشغول به فعالیت است، به بهره‌برداری رسید.
به گزارش رویداد شرق به نقل از مرکز تحقیقات کرایوژنیک در پژوهشکده علوم و فناوری های انرژی، آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف با حضور روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور و رسول جلیلی رئیس این دانشگاه به بهره برداری رسید.
این مرکز تحقیقاتی با هدف بومی سازی فناوری‌های کرایوژنیک با حمایت دانشگاه صنعتی شریف، توسط شرکت هتکو (شرکت هوا ابزار ایران) که در طراحی و ساخت سیستم‌های تولید و ذخیره‌سازی گازهای صنعتی به روش کرایوژنیک، سابقه ۲۶ ساله فعالیت دارد، راه اندازی شد.
این مرکز تحقیقات و فناوری با نقش آفرینی بخش خصوصی ایجاد شده است و هدف تکمیل زنجیره‌های ارزش و بومی‌سازی کامل فناوری کرایوژنیک را دنبال می‌کند. این مرکز تحقیقاتی قرار است پیوند میان زنجیره بخش دولتی و خصوصی باشد.
مرکز تحقیقاتی کرایوژنیک با هدف تامین نیروی انسانی، تولید علم و توسعه فناوری کرایوزنیک از منبع دانشگاه با هدف تکمیل زنجیره ارزش و دانش فنی ایجاد شده است.
این مرکز تحقیقاتی و فناوری، زمینه ساز حضور فعالان فناور حوزه کرایوژنیک، توسعه تحقیقات و پژوهش‌های فناورانه و تولید محصولات دانش‌بنیان در این حوزه خواهد بود. در حال حاضر، میانگین ۱۰ عضو هیات علمی با این مرکز تحقیقاتی همکاری دارند که زمینه همکاری گسترده‌تر و جذب متخصصان دارای دانش و توانمندی در حوزه کرایوژنیک، با فعالیت‌های این مرکز تحقیقاتی و فناور، بیش از پیش فراهم خواهد شد.
جداسازی هوا به روش کرایوژنیک تا پیش از فعالیت شرکت هتکو، صرفاً در انحصار پنج کشور بود که با توجه به خلأ وجود این فناوری در کشور، جذب دانش فنی و بومی سازی تجهیزات، این شرکت در مسیر کرایوژنیک گام برداشت و اکنون ایران نیز در جمع معدود کشورهای دارنده این فناوری است.
فناوری کرایوژنیک با مایع کردن هوای موجود در محیط به کمک کاهش دما تا منفی ۱۹۶ درجه سانتی گراد، گازهای موجود را به مایع تبدیل می‌کند و گازهای مختلف، با توجه به چگالی‌های مختلفی که دارند، در سطوح مختلف قرار می‌گیرند و امکان تفکیک آن‌ها برای کاربردهای مختلف فراهم می‌شود.
در این سامانه، گاز در فرایندی با فشار بالا و دمای پایین، به دمای یادشده می رسند و از فرآیند انجام شده، گازهایی همچون نیتروژن، اکسیژن و آرگون حاصل می‌شود که پس از فرآوری و استحصال، در تانک های ذخیره سازی قرار می گیرند و برای مصارف گوناگون منتقل می‌شوند.
واحد جداسازی هوا یا ASU شرکت هتکو، تا حد زیادی بومی سازی شده است و در میان پنج کشور دارنده فناوری کرایوژنیک قرار گرفته است و نیاز به این فناوری، با توانمندی و همکاری شرکت های دانش بنیان و در قالب فعالیت‌های این مرکز تحقیقاتی تامین می‌شود.
طبق اعلام معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه پروژه واحد جداسازی گاز با هتکو همکاری دارند و فعالیت مشترک این شرکت با شرکت نارگان و دانشگاه صنعتی شریف برای پایش وضعیت کمپرسورها و توربین های گازی در مسیر پیشرفت قرار دارد. این شرکت توانسته است کیفیت بسیار بالاتری را نسبت به نمونه های چینی و ابعاد بهتری عرضه کند و در عین برخورداری از کیفیت نمونه‌های اروپایی، قیمتی پایین تر دارد.
