محمد ناظمی هرندی معاون تکنولوژی شرکت فولادمبارکه: سیگنال‌های کسب‌وکار که به عنوان محرک‌های کسب و کار نیز شناخته می‌شوند، رویدادهایی هستند که نشان‌دهنده تغییر یا روند قابل توجه در محیط عملیاتی می‌باشند. اگر این سیگنال‌ها به موقع ردیابی و شناسایی شوند، فرصتی را برای کسب و کارها فراهم می‌کنند تا از قبل برای تغییرات آماده شوند و مزیت رقابتی ایجاد کنند.

در واقع درک درست سیگنال‌ها منجر به اتخاذ استراتژی و راهبردهای صحیح و دقیق در سازمان‌ها می‌شود. برای مثال در صنعت بانکداری ظهور نئوبانک‌ها و بانکداری الکترونیک، توسعه رمزارزها و استفاده از بلاک‌چین در استراتژی‌های صنعت بانکداری تأثیر بسزایی داشته است یا تغییرات اقلیمی و قوانین مربوط به سوخت‌های فسیلی و کاهش کربن به عنوان یک سیگنال، تأثیر خود را در استراتژی صنعت خودرو و حرکت به سمت خودروهای الکتریکی نشان می‌دهد. همچنین این سیگنال‌ها باعث توسعه کسب و کار در بخش تولید باتری‌ها شده است.

ظهور قابلیت‌های جدید تکنولوژی که از آن تحت عنوان انقلاب صنعتی ۴ یاد می‌شود از سیگنال‌های دیگر حوزه کسب و کار است که در آینده تاثیرات شگرفی بر عملیات شرکت‌ها و مزیت رقابتی آنها خواهد داشت. این حوزه که بخش‌های متنوعی از هوش مصنوعی، روباتیک، بلاک‌چین و… را در بر می‌گیرد به تنهایی محرک ایجاد کسب و کارهای جدید و نابودی برخی دیگر از کسب و کارها شده است. از موارد اخیر در این بخش می‌توان به Chat GPT مبتنی بر هوش مصنوعی ارائه شده توسط شرکت مایکروسافت و سرمایه‌گذاری‌های عظیم و رقابت غول‌های کسب و کار در این بخش اشاره کرد. تحلیل‌ها و سیگنال‌های فعلی از بین رفتن برخی مشاغل و کسب و کارها را نوید می‌دهند و هشدار می‌دهند که اگر صاحبان مشاغل و کسب و کارها از اکنون به فکر نباشند در آینده ناگزیر و به اجبار کنار خواهند رفت.

صنعت فولاد جهان نیز چند سال است، تحت تأثیر دو سیگنال ذکر شده قرار دارد. از طرفی تغییرات اقلیمی و آب و هوایی و قوانین مربوط به کاهش کربن اثر خود را در استراتژی فولادسازان و حرکت به سمت تولید فولاد سبز نشان داده است و تقریبا هدف کربن صفر در سال ۲۰۵۰ در اهداف اکثر شرکت‌های فولادساز دیده می‌شود.

این مهم اثر خود را در ظهور تکنولوژی‌های جدید در فولادسازی نیز نشان داده است. همین مورد موجب توسعه کسب و کار در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر نیز شده و حتی بازار جدیدی در زمینه مواد اولیه پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی برای فولادسازان نیز ایجاد کرده است.

از طرف دیگر، انقلاب صنعتی چهار تاثیر مهم در فرآیندهای بخش صنایع معدنی نیز داشته است و امروزه صحبت از معادن هوشمند و کارخانه‌های هوشمند فولادسازی بسیار به گوش می‌رسد و فولادسازان دنیا بر سر ایجاد مزیت رقابتی و بهبود بهره‌وری و عملکرد فرآیندهای خود در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های بسیاری انجام داده و خواهند داد. همان‌طور که گفته شد توجه نکردن به موقع به سیگنال‌ها و محرک‌های صنعت در بلندمدت قطعا موجب ضعف صنعت و خروج از میدان رقابت خواهد شد.

هرچند شنیده‌ها از وجود طرح‌های نیمه تمام با ظرفیت بیش از ۷۰ میلیون تن حکایت دارد. هم‌اکنون با توجه به شرایط و محدودیت‌ها بخشی از سرمایه‌گذاری صنایع معدنی به سمت توسعه زیرساخت‌ها در حوزه انرژی و حمل‌و نقل سوق یافته است. توجه به انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و توسعه حمل و نقل ریلی و لکوموتیوهای برقی می‌تواند نویدبخش توسعه پایدار در این بخش باشد. در بخش توسعه ظرفیت‌ها توجه به تولید محصولات ویژه با ارزش افزوده بالاتر متناسب با نیاز حال و آینده بازارهای داخلی و خارجی از یک طرف و در عین حال به کارگیری تکنولوژی‌های پاک و با تولید کربن کمتر می‌تواند منجر به افزایش رقابت‌پذیری و کاهش ریسک‌های آینده شود.

شایان ذکر است با توجه به محدودیت منابع در کشور، ضرورت توجه به نیاز حال و آینده بازارها، تأمین زیرساخت‌های لازم، توازن در زنجیره تولید و تأمین مواد اولیه و اجرای به موقع توسعه‌ها بیش از پیش احساس می‌شود، در غیر این صورت با انبوهی از طرح‌های نیمه‌تمام و بدون بازده که صرفا منابع محدود کشور را مصرف کرده‌اند، مواجه خواهیم بود.

منبع: ماهنامه تحلیلی کارخانه