در یکی دیگر از سلسله‌برنامه‌های رادیو فولاد، به مناسبت اول اردیبهشت‌ماه که در تقویم رویدادهای فولاد مبارکه از آن به‌عنوان سالروز آغاز بومی‌سازی یاد شده است، مهدی شهیدی رئیس واحد بومی‌سازی مواد، قطعات و تجهیزات به‌صورت حضوری و علی‌یار عراقی مدیر برنامه‌ریزی خرید به‌صورت تلفنی به سؤالات مجری این برنامه پاسخ دادند. ماحصل گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
در مورد واحد بومی‌سازی توضیح دهید.
مهدی شهیدی، رئیس واحد بومی‌سازی مواد، قطعات و تجهیزات:
واحد بومی‌سازی فولاد مبارکه زیرمجموعه مدیریت برنامه‌ریزی و پشتیبانی خرید است که شامل ۱۲ کارشناس و ۴ تکنسین است. این همکاران آماده‌سازی درخواست‌های خرید، انجام، کنترل و مدیریت فرایند بومی‌سازی را بر عهده دارند و درخواست‌هایی را که ماهیت ساخت داخل دارند، از لحاظ کیفیت و تکمیل بودن اطلاعات فنی جهت یک خرید بی‌عیب مورد پایش قرار می‌دهند. ماهیت برخی درخواست‌ها از همان ابتدا خرید خارجی است یا اینکه قبلاً درخواست خرید داخلی موفق نداشته‌اند. همکاران ما هم در زمینه فعالیت‌های تخصصی بخش‌بندی و تقسیم‌بندی شده‌اند و به مسائل تخصصی و فنی زمینه فعالیت خود اشراف دارند و هم ظرفیت بازار را در زمینه ساخت قطعات می‌شناسند؛ بنابراین بین نیاز و توانمندی ارتباط برقرار می‌کنند.
سامانه جامع بومی‌سازی تا چه اندازه به بهبود فرایندهای تعمیر و خرید کمک کرده است؟
این سامانه را سال گذشته راه‌اندازی کردیم تا اگر توانمندیِ خاصی داخل کشور وجود دارد که همکاران ما از آن اطلاع ندارند به‌موازات خرید خارج روی این سامانه هم بارگذاری شود. تأمین‌کننده‌ها یا سازنده دانش‌بنیان به این سامانه مراجعه و متناسب با توانمندی برای ساخت تجهیز بارگذاری‌شده اعلام آمادگی می‌کنند. این اعلام آمادگی بر روی کارتابل کارشناس بومی‌سازی به‌عنوان یک وظیفه درج می‌شود که پیرو آن فرایند پیگیری بومی‌سازی تجهیز یا قطعه انجام می‌شود.
آیا این سامانه می‌تواند نیازهای فولاد مبارکه را به توانمندی‌های داخلی نزدیک کند؟
در این فاصله شرکت‌هایی بوده‌اند که در زمینه قطعاتی که قبلاً درخواست خرید خارجی داشته‌ایم اعلام توانمندی و همکاری کرده‌اند و همکاران من جهت ارزیابی شرکت‌ها اقدام کرده‌اند و درخواست بومی‌سازی به سمت شرکت‌ها سوق داده شده است.
باتوجه‌به بهبود روند شناسایی تولیدکنندگان، در حال حاضر چه میزان از تأمین قطعات و مواد مصرفی و ماشین‌آلات در شرکت هنوز ارزبری دارند؟
فرایند بومی‌سازی در فولاد مبارکه یک کارِگروهی است که شامل تلاش و کوشش همه همکاران شرکت است. این فرایند که از ابتدای بهره‌برداری شرکت موردتوجه مدیران ارشد و همکاران بوده با حدود ۱۰ تا۲۰ درصد ساخت داخل شروع شده و امروز بیش از ۹۰ درصد از نیازهای فولاد مبارکه از طریق ساخت داخل تأمین می‌شود. در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۱٫۵ میلیون یورو صرفه‌جویی حاصل از بومی‌سازی ما بوده است. این رقمی است که به‌صورت خالص وارد فولاد مبارکه شده و اگر موارد جانبی که مترتب بر این امر بوده را در نظر بگیریم، می‌توانیم توانمندسازی، ایجاد اشتغال و قطع وابستگی را هم اضافه کنیم که قاعدتاً به رقم بیشتری خواهیم رسید.
آیا در فولاد مبارکه، در جریان بومی‌سازی تولید تکنولوژی هم انجام شده است؟
از ابتدای راه‌اندازی تعدادی از نقشه‌های ساخت از طراح کارخانه دریافت و توسط شرکت‌هایی که در دسترس بودند ساخته شد. بعد از ۱۰ سال از آغاز این روند، مدیریت شرکت به این نتیجه رسید که مدیریت ساخت داخل را برای ارتقای سهم ساخت داخل ایجاد کند. دفترچه‌های ساخت تهیه و به‌تبع آن، دفاتر فنی در شرکت‌های سازنده ایجاد شد که سهم ساخت داخل را به‌شدت افزایش داد. ۱۰ سال این روند ادامه داشت و پس از آن واحد بومی‌سازی ایجاد گردید. با توجه به بلوغِ شرکت‌های سازنده، محوریت ساخت داخل به آن‌ها سپرده شد و کل مجموعه فولاد مبارکه همکار این دوستان شد؛ یعنی کارِ تیمی بسیار گسترده‌ای میان شرکت‌های سازنده و فولاد مبارکه پدید آمدو این همکاری به کسب تکنولوژی ساخت منجر شد. در حال حاضر برنامه‌ای که برای این شرکت‌ها داریم این است که به‌صورت تخصصی به حوزه تولید قطعات موردنیاز ما وارد شوند. اگر سازنده‌ای صاحب نشان تجاری شود، قاعدتاً اکتساب تکنولوژی، حرکت فراتر از لبه تکنولوژی و ارتقای کیفیت محصول را مدنظر خود قرار می‌دهد. با توجه به این رسالت، تعدادی از شرکت‌ها در زمینه نیازهایی که قابلیت و صرفه اقتصادی داشته‌اند آموزش داده شده‌اند و صاحب نشان تجاری ایرانی شدند و حتی در حوزه صادرات محصول خود نیز فعالیت می‌کنند.
باتوجه‌به اینکه فولاد مبارکه به سمت تولید فولاد با گریدهای خاص رفته است، در تأمین کمک‌ذوب‌ها و بومی‌سازی چقدر پیش رفته‌ایم؟
علی‌یار عراقی ، مدیر برنامه‌ریزی خرید:
مقوله کمک‌ذوب‌ها مثل فرومنگنزها و یا ترکیبات آلیاژی خاص به ذوب اضافه می‌شود. تولیدکننده‌های محدودی در کشور هستند که توانسته‌اند کیفیت و نیاز فولاد مبارکه را پوشش دهند و ناچار بیشتر این‌ها از خارج تأمین می‌شود. یکی از برنامه‌های بومی‌سازی سال ۱۴۰۳ رفتن به سمت بومی‌سازی برخی از این کمک‌ذوب‌ها به کمک شرکت‌های گروه فولاد مبارکه است و در دو سال گذشته، مواردی بوده که شرکت‌های گروه به سمت تولید و نوآوری این کمک‌ذوب‌ها رفته‌اند. باتوجه‌به اینکه این نوع کالاها حجم زیادی از خریدهای خارج ما را شامل می‌شوند و جزو نیازهای شرکت‌های فولادساز است، یکی از اهداف سال ۱۴۰۳ این است که بتوانیم حتی یک مورد از این کالاها را با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌هایی که در زمینه تولید مواد اولیه کار می‌کنند بومی‌سازی کنیم. بومی‌سازی در زمینه قطعات و تجهیزات بسیار خوب عمل کرده؛ ولی در زمینه مواد اولیه، به‌دلیل شرایط موجود، ورود خاصی نداشته است. با این حال، این امر جزو برنامه‌های امسال ماست و ان‌شاءالله تا پایان سال اخبار آن منتشر خواهد شد.
ارزبری کمک‌ذوب‌ها چقدر بوده است؟
در سال ۱۴۰۲ برای کمک‌ذوب‌های تأمین خارج ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه شده است. با سرمایه‌گذاری در این زمینه، هم فولاد مبارکه و هم کشور از واردات این اقلام بی‌نیاز می‌شود. این امر از سال‌ها قبل آغاز شده، ولی به دلیل دانش،تجهیزات و سرمایه‌گذاری سنگینِ موردنیاز، هنوز شرکت توانمندی در این زمینه پیدا نکرده‌ایم که در این زمینه فعالیت کند.
شاخص‌ترین پروژه‌هایی که در واحد بومی‌سازی تعریف شدند، کدام‌اند؟
مهدی شهیدی رئیس واحد بومی‌سازی مواد، قطعات و تجهیزات:
موتور ۶ مگاوات قفسه نورد و سگمنت‌های ریخته‌گری مجتمع فولاد سبا و ریخته‌گری فولاد مبارکه و پمپ‌های انرژی سیالات؛ همچنین شاخص‌ترین پروژه‌ها برای سال جدید پروژه‌های کد ۸۰ است که حدود ۳۰ تا ۴۰ پروژه را شامل می‌شود.
صحبت پایانی؟
از همه کارکنان تشکر می‌کنم که دغدغه ساخت داخل را دارند، نه‌فقط به‌خاطر فولاد مبارکه، بلکه به‌خاطر رسالتی که بر دوش خود در حوزه عمل به مسئولیت اجتماعی و خدمت به کشور و هموطنان احساس می‌کنند. همچنین از شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیانی که در انجام این رسالت بزرگ، فولاد مبارکه را یاری می‌کنند، تشکر و قدردانی می‌نماییم.
