دانش و توسعه ظرفیت‌های آن همواره نقطه عطف تحولات رو به جلوی جهان بوده‌اند. از طرفی، در فضای پررقابت حال حاضر کسب‌و‌کارها این مسئله به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است که می‌تواند بقا و یا حذف کسب‌و‌کارها از میدان رقابت را به همراه داشته باشد. بخش معدن و صنایع معدنی نیز از این قاعده مستثنی نیست و به نوعی با توسعه روزافزون دانش عجین شده است. در این میان، شرکت فولاد سنگان خراسان که نقش‌آفرین تعیین‌کننده‌ای در حوزه بالادست زنجیره فولاد کشور به حساب می‌آید، رویکردهای مختلفی را با هدف توسعه ظرفیت‌های دانشی در این شرکت اتخاذ کرده که دستاوردهای قابل توجهی را نیز برای آن به همراه داشته است.
در عصر امروز، دانش، تجربه و تخصص، یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌ها و دارایی‌های بنگاه‌های اقتصادی در میدان رقابت به شمار می‌آید. از این رو، توسعه ظرفیت‌های دانشی در سازمان‌ها به عنوان یکی از عناصر اساسی برای حفظ بقا و ارتقای رقابت‌پذیری محسوب می‌شود. عوامل موثر بر توسعه ظرفیت‌های دانشی در شرکت‌ها را باید به طور همزمان در عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی جست‌و‌جو کرد. از جمله عوامل درونی موثر بر توسعه این موضوع می‌توان به نگرش مدیران ارشد، فرهنگ سازمانی، استقرار سیستم مدیریت دانش موثر و آموزش و توانمندسازی سرمایه‌های انسانی و از جمله عوامل بیرونی موثر بر این موضوع نیز می‌توان به همکاری با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانشبنیان اشاره کرد. نگاهی به رویکردها و استراتژی‌های شرکت فولاد سنگان نیز نشان می‌دهد که این شرکت توجه به موضوع توسعه ظرفیت‌های دانشی و تولید دانشبنیان را در صدر اولویت‌ها و اقدامات خود قرار داده است که این مسئله ای بیانگر گام‌های بلند این شرکت در مسیر توسعه همه‌جانبه و حرکت در مسیر اقتصاد دانش‌محور است.
بر پایه دانش
استراتژی همکاری با شرکت‌های دانشبنیان یکی از استراتژی‌هایی است که نه تنها فرصت نقش‌آفرینی این شرکت‌ها در عرصه صنعت را فراهم می‌کند، بلکه به واسطه تجاری‌سازی ایده‌ها باعث ارتقای تکنولوژی در شرکت‌های معدنی نیز می‌شود. در همین راستا، شرکت فولاد سنگان که پیشتاز ارتقای سطح تکنولوژی در صنایع معدنی به حساب می‌آید، همواره توجه ویژه‌ای به حفظ و توسعه تعاملات خود با شرکت‌های دانش بنیان داشته است. با توجه به اینکه منطقه سنگان به عنوان یکی از قطب‌های معدنی کشور شناخته می‌شود، سرمایه‌گذاری و همکاری شرکت فولاد سنگان با شرکت‌های دانشبنیان، تاثیر به‌سزایی بر توانمندسازی صنعت در شمال شرق کشور خواهد داشت. شرکت فولاد سنگان با توجه به تاثیر به‌سزای توسعه دانشبنیان بر ابعاد مختلف کسب‌و‌کارها به عنوان یک مزیت رقابتی پررنگ، به صورت مستمر نسبت به شناسایی شرکت‌ها و مراکز دانشبنیان، با هدف رفع نیازهای مبتنی بر فناوری و بهینه‌سازی وضع موجود اقدام می‌کند. بهره‌گیری شرکت فولاد سنگان از چارت مصوب و سرمایه انسانی توانمند برای پیگیری مسائل بومی‌سازی و تحقیق و توسعه، تخصیص بودجه مناسب برای تعریف و پیگیری پروژه‌های دانشبنیان و همچنین حمایت همیشگی از استارت‌آپ‌ها و رویدادهای با محوریت فناوری، از نگاه ویژه این شرکت به ایجاد همکاری‌های موثر با شرکت‌ها و مراکز دانش بنیان کشور حکایت دارد.
از جمله اقدامات شاخص شرکت فولاد سنگان در حوزه دانش بنیان، می‌توان به احداث پردیس فناوری این شرکت در منطقه صنعتی سنگان خواف، با هدف پیگیری فعال نیازمندی‌های مجتمع در همکاری با پارک‌های علم و فناوری و دانشگاه‌های برتر کشور اشاره کرد که با همکاری پارک علم و فناوری خراسان صورت گرفت. این پردیس فناوری که با سرمایه‌گذاری حدود یک هزار میلیارد ریالی همراه بوده است، می‌تواند فرصت ارائه ایده‌های جدید در زمینه تکنولوژی‌های روز را برای شرکت‌های دانشبنیان فراهم سازد و متقابلا شرکت فولاد سنگان نیز از پتانسیل شرکت‌های دانشبنیان در راستای ارتقای تکنولوژی و بومی‌سازی تجهیزات و قطعات استفاده کند. از دیگر اقدامات رو به جلوی شرکت فولاد سنگان در این زمینه می‌توان به امضای قرارداد ۲۵۰ میلیارد ریالی این شرکت با پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی اشاره کرد که با هدف توسعه بازار شرکت‌های حاضر در این پارک صورت گرفته است.
اساسا تامین پایدار قطعات یدکی خطوط تولید، یکی از مهمترین پیش‌نیازها برای تداوم تولید و تحقق اهداف سالانه به شمار می‌آید. از طرفی، فناوری خطوط تولید فولاد ایران به خارج از کشور تعلق دارد و این در حالی است که در اغلب مواقع نیز این شرکت‌های خارجی مدارک مربوط به تکنولوژی ساخت قطعات و تجهیزات را ارائه نمی‌کنند. از این رو، ساخت داخلی قطعات و تجهیزات از اهمیت به‌سزایی در تولید پایدار و باکیفیت محصول و به حداقل رسیدن توقفات پیش‌بینی‌نشده برخوردار است. در همین راستا، شرکت فولاد سنگان نیز جایگاه ویژه‌ای را به رویکرد بومی‌سازی قطعات یدکی و تجهیزات مورد نیاز خود اختصاص داده و به واسطه همکاری با شرکت‌های دانش بنیان داخل کشور، به دانش بومی‌سازی بسیاری از قطعات لازم نیز دست پیدا کرده است.
دستاوردی همه‌جانبه
از برجسته‌ترین اقدامات شرکت فولاد سنگان در راستای همکاری با شرکت‌های دانش بنیان می‌توان به یکی از پروژه‌های اخیر این شرکت به عنوان پلنت ۵/۲ میلیون تنی جدید تولید کنسانتره اشاره کرد. نکته قابل توجه در خصوص پروژه یادشده این است که با توجه به استفاده شرکت‌های معدنی و صنعتی داخلی از سنگ‌آهن مگنتیتی، این پروژه با هدف استفاده از منابع سنگ‌آهن هماتیتی و تبدیل آن‌ها به مگنتیتی تعریف شده که در این مقیاس در کشور بی‌نظیر است. اهمیت این پروژه زمانی پررنگ‌تر می‌شود که توجه داشت، این منابع سنگ‌آهن هماتیتی در منطقه خراسان و مناطق جنوبی کشور به وفور یافت می‌شوند و تا پیش از این حکم باطله داشته‌اند. بنابراین راه‌اندازی پروژه یادشده که از طریق همکاری با یکی از شرکت‌های توانمند کشور میسر شده است، از یک سو گام بلندی در راستای بهره‌گیری از ذخایر معدنی کم‌عیار در کشور محسوب می‌شود و از سوی دیگر، ارتقای دانش این شرکت در زمینه استحصال ماده معدنی با عیار پایین‌تر را به همراه خواهد داشت.
رویکرد دیگری که تاثیر مثبتی بر توسعه ظرفیت‌های دانشی سازمان‌ها دارد، ارتباط میان صنعت و دانشگاه است. اگرچه این ارتباط در کشور از روند چندان پررنگی تا کنون برخوردار نبوده، اما شکل‌گیری موثر آن نتایج قابل توجهی را به همراه داشته است. در همین راستا، شرکت فولاد سنگان نیز همواره توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته، به طوری که می‌توان گفت این شرکت به قطب ارتباط صنعت و دانشگاه در کشور تبدیل شده است. از جمله اقدامات اخیر این شرکت در راستای همکاری با دانشگاه‌ها می‌توان به افتتاح موسسه تحقیقات علم و فناوری پروفسور شهید علیمحمدی دانشگاه تهران در کنار پردیس صنایع معدنی فولاد سنگان اشاره کرد.
این شرکت در راستای گسترش همکاری‌های خود با دانشگاه‌های مطرح کشور، تفاهم‌نامه علمی و فنی‌ای را با دانشگاه فردوسی مشهد نیز منعقد کرده است که بر اساس آن، شرکت فولاد سنگان از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی مرتبط با بخش صنعت و معدن در راستای نیازهای تحقیقاتی و پژوهشی خود حمایت خواهد کرد. بی‌تردید این اقدام که به معنای جاری شدن ظرفیت‌های علمی و نوآورانه جدید به شرکت فولاد سنگان است، می‌تواند رفع بسیاری از چالش‌های بخش صنعت را به همراه داشته باشد.
یار استراتژیک
اهمیت جایگاه نیروی انسانی و به تعبیر بهتر، سرمایه‌های انسانی سازمان‌ها، هر روز بیشتر از قبل مشخص می‌شود. از این رو، توجه به آموزش نیروی انسانی و رشد و توانمندسازی آن، به ضرورتی در سازمان‌های امروزی تبدیل شده است. آموزش موثر با ارائه دانش و مهارت‌های لازم در مسیر تحقق اهداف سازمانی به کارکنان، باعث ارتقای بهره‌وری می‌شود. در همین راستا، شرکت فولاد سنگان نیز جایگاه مهمی را در سیاست‌های خود به این موضوع اختصاص داده است، به طوری که از مقوله آموزش به عنوان یار استراتژیک خود یاد می‌کند. از جمله استراتژی‌های واحد آموزش و توسعه سرمایه‌های انسانی این شرکت می‌توان به آموزش‌های بدو استخدام، مدیریت آموزش و یادگیری کارکنان و نیز توسعه شایستگی مدیران اشاره کرد. همچنین سرانه آموزش کارکنان، سرانه آموزش سطوح مدیریتی، اثربخشی دوره‌های آموزشی، نرخ شایستگی سطوح مدیریتی و نرخ شایستگی کارکنان از جمله شاخص‌های استراتژیک شرکت فولاد سنگان در خصوص آموزش و توسعه سرمایه‌های انسانی به شمار می‌آیند.
واحد آموزش شرکت فولاد سنگان از سال ۱۴۰۰ نسبت به بازمهندسی نظام جامع آموزش و توسعه کارکنان بر اساس الزامات استانداردISO 10015:2019 (استاندارد اثربخشی آموزش در سازمان‌ها) اقدام کرده است، که این مسئله گذار از پارادایم مدیریت آموزش به مدیریت شایستگی و توسعه کارکنان را برای این شرکت به ارمغان آورده است. گفتنی است که این فرایند بازمهندسی به واسطه چندین گام مختلف در این شرکت محقق شده است که گام نخست آن، سیاست‌گذاری امور یادگیری و توسعه بوده است. در ادامه، طراحی و تدوین زیرفرایندهای ارزیابی، تحلیل شکاف و شناسایی نیازهای شایستگی، طراحی و برنامه‌ریزی فرصت‌های یادگیری، مدیریت اجرایی فرصت‌های یادگیری، ارزشیابی اقدامات و نتایج مدیریت شایستگی و در نهایت پایش فرایندهای یادگیری، دیگر گام‌های مسیر بازمهندسی نظام جامع آموزش در شرکت فولاد سنگان بوده‌اند.
گفتنی است که اقدامات رو به جلوی شرکت فولاد سنگان در حوزه مدیریت منابع انسانی، سبب شد که این شرکت در ارزیابی هفتمین جایزه منابع انسانی مدل ۳۴۰۰۰ در سال ۱۴۰۲، تندیس «C1» را دریافت کند. گفتنی است که این شرکت در سال قبل از آن، نشان «C2» را دریافت کرده بود که این به معنای روند رو به رشد شرکت فولاد سنگان در این حوزه و قرار گرفتن این شرکت در میان ۱۰ شرکت برتر در زمینه منابع انسانی است.
