بهنام فتحنائی – بحث تورم در ظاهر ممکن است به نظر بیاید که مسئلهای ساده است، اما در واقعیت، این مسئله همچون یک معماست. تورم به افزایش قیمتها در اقتصاد یک کشور اطلاق میشود. این افزایش قیمتها میتواند تأثیرات عمیقی بر اقتصاد و زندگی مردم داشته باشد.
به گزارش رویداد شرق، اگر هزینهها افزایش یابند، میتواند باعث تورم شود. زیرا باعث میشود که شرکتها برای جبران هزینههای خود، قیمتهای خود را افزایش دهند. هزینهها میتوانند به دلایل مختلفی افزایش یابند، مانند افزایش حقوق کارگران، افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش مالیات و بیمهها و افزایش نرخ بهره.
سرعت گردش پول به مقدار بارهایی است که هر واحد پولی در یک دوره زمانی در اقتصاد مبادله میشود. اگر سرعت گردش پول افزایش یابد، میتواند باعث تورم شود. زیرا باعث میشود که تقاضای پول افزایش یابد و قیمتها افزایش یابند. سرعت گردش پول توسط عوامل مختلفی مانند سطح اعتماد مردم به پول، سطح تورم انتظاری و سطح تنوع کالاها و خدمات تأثیر میپذیرد.
برای مهار تورم، نیاز به مدیریت دقیق اقتصاد و اصلاحات نظام مالی داریم. همچنین، تولید و توسعه اقتصاد نیز نقش مهمی در کنترل تورم دارد. اگر اراده اجرایی برای مقابله با تورم وجود داشته باشد، این مسئله قابل حل است.
مدیریت اقتصاد به معنای تنظیم عرضه پول و تقاضای پول در یک کشور است. برای این کار، بانک مرکزی میتواند از ابزارهای مختلفی مانند نرخ بهره، نرخ وجوه اجباری، خرید و فروش اوراق قرضه و سیاستهای پولی استفاده کند. هدف از این ابزارها این است که تعادل پولی را در اقتصاد برقرار کنند و تورم را در حد مطلوب نگه دارند.
اصلاحات نظام مالی به معنای بهبود ساختار و کارکرد نهادهای مالی و بازارهای مالی در یک کشور است. برای این کار، دولت میتواند از ابزارهای مختلفی مانند تنظیم و نظارت بر بانکها و موسسات مالی، تنظیم و نظارت بر بازارهای سرمایه و ارز، تنظیم و نظارت بر بودجه و مالیات و سیاستهای مالی استفاده کند. هدف از این ابزارها این است که نظام مالی را شفاف و کارآمد کنند و تورم را در حد مطلوب نگه دارند.
تولید و توسعه اقتصاد به معنای افزایش تولید کالاها و خدمات و افزایش رشد اقتصادی در یک کشور است. برای این کار، دولت و بخش خصوصی میتوانند از ابزارهای مختلفی مانند افزایش سرمایهگذاری، افزایش تکنولوژی، افزایش تجارت خارجی، افزایش آموزش و پژوهش و سیاستهای توسعه استفاده کنند. هدف از این ابزارها این است که تولید و توسعه اقتصاد را تحریک کنند و تورم را در حد مطلوب نگه دارند.
تورم یک چالش اقتصادی است که نیازمند توجه جدی و راهحلهای مؤثر است. با مدیریت مناسب، میتوان اثرات منفی تورم را کاهش داد و به اقتصاد پایدار و سلامت کمک کرد. تورم را نمیتوان به طور کامل از بین برد، اما میتوان آن را در حد قابل قبول و کنترل شده نگه داشت. برای این کار، نیاز به همکاری و هماهنگی بین بانک مرکزی، دولت، بخش خصوصی و مردم داریم. اگر همه به سمت یک هدف مشترک حرکت کنند، میتوانیم تورم را به یک معما تبدیل کنیم که قابل حل است.
به طور کلی، میتوان گفت که برای پایدار نگه داشتن تورم، باید تعادل بین عرضه و تقاضای پول در اقتصاد برقرار شود. اگر عرضه پول بیشتر از تقاضای پول باشد، میتواند باعث افزایش قیمتها و تورم شود. اگر تقاضای پول بیشتر از عرضه پول باشد، میتواند باعث کاهش قیمتها و تورم منفی شود. بنابراین، باید عرضه و تقاضای پول را با استفاده از ابزارهای مختلف تنظیم کرد.
ابزارهایی که برای تنظیم عرضه و تقاضای پول میتوان از آنها استفاده کرد، عبارتند از:
- نرخ بهره: نرخ بهره به قیمت پول نسبت به سایر داراییها اطلاق میشود. اگر نرخ بهره بالا باشد، میتواند باعث کاهش تقاضای پول و افزایش عرضه پول شود. زیرا مردم تمایل دارند پول خود را در بانکها و بازارهای مالی سپرده و بهره بگیرند. اگر نرخ بهره پایین باشد، میتواند باعث افزایش تقاضای پول و کاهش عرضه پول شود. زیرا مردم تمایل دارند پول خود را از بانکها و بازارهای مالی بردارند و برای خرید کالاها و خدمات استفاده کنند. نرخ بهره توسط بانک مرکزی تعیین میشود و یکی از ابزارهای مهم سیاست پولی است.
- نرخ وجوه اجباری: نرخ وجوه اجباری به نسبت پولی است که بانکها باید به عنوان امانت در بانک مرکزی نگه دارند. اگر نرخ وجوه اجباری بالا باشد، میتواند باعث کاهش عرضه پول و افزایش نرخ بهره شود. زیرا بانکها کمتر میتوانند پول را به مردم واگذار کنند و برای جذب سپردهها باید بهره بالاتری پرداخت کنند. اگر نرخ وجوه اجباری پایین باشد، میتواند باعث افزایش عرضه پول و کاهش نرخ بهره شود. زیرا بانکها بیشتر میتوانند پول را به مردم واگذار کنند و برای جذب سپردهها باید بهره پایینتری پرداخت کنند. نرخ وجوه اجباری توسط بانک مرکزی تعیین میشود و یکی از ابزارهای مهم سیاست پولی است.
- خرید و فروش اوراق قرضه: خرید و فروش اوراق قرضه به معاملاتی است که بانک مرکزی با بانکها و بازارهای مالی درباره اوراق قرضه دولتی انجام میدهد. اگر بانک مرکزی اوراق قرضه را بخرد، میتواند باعث افزایش عرضه پول و کاهش نرخ بهره شود. زیرا بانک مرکزی پول را به جای اوراق قرضه به بانکها و بازارهای مالی میدهد و تقاضای اوراق قرضه را افزایش میدهد. اگر بانک مرکزی اوراق قرضه را بفروشد، میتواند باعث کاهش عرضه پول و افزایش نرخ بهره شود. زیرا بانک مرکزی پول را از بانکها و بازارهای مالی میگیرد و اوراق قرضه را به آنها میدهد و تقاضای اوراق قرضه را کاهش میدهد. خرید و فروش اوراق قرضه توسط بانک مرکزی انجام میشود و یکی از ابزارهای مهم سیاست پولی است.
این ابزارها را میتوان به صورت هماهنگ و متناسب با شرایط اقتصادی استفاده کرد تا تورم را در حد مطلوب و پایدار نگه دارند. البته این ابزارها فقط بخشی از راهحلهای ممکن برای کنترل تورم هستند و باید با سیاستهای مالی، توسعه اقتصادی، تجارت خارجی و غیره همراه شوند.