درحالیکه پس از بحران سوختی روزهای اخیر تمام توجه‌ها به سمت بحث تقویت امنیت سایبری و به روزسانی سامانه کارت‌های هوشمند است، نباید از اهمیت بحث تنوع‌بخشی به سبد سوختی غافل شد.
به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اتفاقات رخ داده در هفته گذشته و عدم ارائه بنزین در برخی جایگاه‌های بنزین مشکلات متعددی برای مردم کشور بوجود آمد. این مشکل در جاده‌های بین‌شهری نمود بیشتری پیدا کرده بود و استرسی را بابت در راه ماندن به مردم منتقل کرده بود. هرچند تلاش وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش موجب شد از شدت این چالش کاسته شود ولی این اتفاق درس‌های بزرگی برای دولت داشت که بایستی مورد توجه قرار بگیرد.
تقویت امنیت سایبری و بروزرسانی سامانه هوشمند کارت‌های سوخت مهمترین موضوعاتی بود که در این روزها به آن توجه شد ولی موضوع مهمی که همچنان از آن غفلت شده است، تنوع‌بخشی به سبد سوختی کشور است. کما اینکه در روزهای گذشته هم مشاهده شد که با وجود پیش آمدن این مشکل گسترده، با فعال بودن جایگاه‌های CNG خودروهای گاز سوز به مشکل خاصی نخورده و سوخت‌گیری آنها چه در جاده‌ها و چه جایگاه‌های بین‌شهری ادامه داشت. در واقع در این سال‌ها تمرکز بیش از اندازه بر روی بنزین و عدم توجه به توسعه صنعت CNG و اتوگاز علاوه بر از دست دادن فرصت‌های اقتصادی، موجب افزایش آسیب پذیری هم شده است.
سیاستگذاری صحیح و توسعه همزمان صنعت CNG و LPG، لازمه تنوع‌بخشی به سبد سوختی
توسعه صنعت CNG از سال ۸۲ که به طور رسمی به عنوان سوخت پاک و در صدر برنامه‌های وزارت نفت قرار گرفت فراز و فرودهای بسیاری داشته است. از سال ۸۴ تا ۹۱ را می‌توان سالهای اوج CNG در کشور دانست و پس از آن روند تبدیل خودروها به دوگانه‌سوز به شدت کند شد. به منظور جبران عقب‌ماندگی‌های این صنعت در سالهای گذشته سندهای مختلفی از جمله قانون «حمایت از تولید و تبدیل کارگاهی یک میلیون و ۴۶۴ هزار دستگاه خودرو به CNG» و همچنین مصوبه شورای عالی انرژی کشور و در بخش دوم «سند تأمین انرژی بخش حمل و نقل کشور تا افق ۱۴۲۰» برای افزایش خودروهای دوگانه‌سوز در کشور تهیه و تدوین شد اما اقدام عملی به این منظور برداشته نشد.
کارشناسان اصلی‌ترین دلیل کند شدن توسعه صنعت CNG را کمتر شدن اختلاف قیمت گاز و بنزین و از بین رفتن انگیزه مشترکین می‌دانند. با این وجود دولت می‌توانست با سیاست‌های حمایتی خود این انگیزه را افزایش دهد. هرچند به گفته محمودیان، رئیس اتحادیه سوخت‌های جایگزین، ایران بیشترین تعداد خودروهای CNG سوز در دنیا را دارد ولی باز هم با هدف‌گذاری انجام شده تفاوت معناداری وجود دارد. بر این اساس پیش‌بینی صورت گرفته در سند «تأمین انرژی بخش حمل و نقل کشور تا افق ۱۴۲۰»، در صورت اعمال حمایت‌های ویژه از صنعت CNG میزان مصرف این سوخت پاک در خودروها بایستی از سالانه ۹.۹ میلیارد لیتر (۲۷ میلیون متر مکعب در روز) در سال ۹۸، به سالانه ۱۹.۴ میلیارد لیتر (۵۳.۲ میلیون متر مکعب در روز) در افق ۱۴۲۰ برسد.
به طور کلی عمده مزیت CNG در کشور را می‌توان آلایندگی پایین، صرفه اقتصادی بالا و وجود منابع مکفی در کشور دانست. در خودروهای CNG سوز در مقایسه با خودروهای بنزینی میزان انتشار دی اکسید کربن در شرایط بدون ترافیک ۲۵ درصد کاهش می‌یابد و در شرایط ترافیک مشابه تهران این میزان به ۳۵ درصد نیز خواهد رسید. همچنین براساس برآورد صورت گرفته از قبال گازسوز شدن یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودروهای عمومی، روزانه ده میلیون لیتر بنزین صرفه جویی می‌شود. اگر قیمت هر لیتر بنزین ۵۰ سنت در نظر گرفته شود از محل گازسوز کردن خودروهای عمومی در کشور، سالانه حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار صرفه جویی محقق خواهد شد.
در کنار CNG فراورده دیگری که از آن می‌توان به عنوان سوخت پاک خودروها استفاده کرد گاز مایع یا همان LPG است. ویژگی‌های مثبت این سوخت از جمله قیمت پایین، استهلاک کم و آلایندگی پایین موجب استقبال بسیاری از کشورهای دنیا، مخصوصاً کشورهای قاره سبز از جمله ترکیه، انگلیس، لهستان، اوکراین و حتی در قاره آمریکا شده است و در حال حاضر طبق آمار در دنیا بیش از ۲۷ میلیون خودرو ال‌پی‌جی سوز شده‌اند. در حال حاضر بر اسا منابع غیر رسمی بیش از یک میلیون خودروی ال.پی.جی سوز در کشور وجود دارد که به طور غیرایمن سوخت‌گیری می‌کنند. این در حالی است که هدررفت این ماده با ارزش در کشور بیش از ۶ میلیون تن در سال برآورد می‌شود.
در قانون بودجه سال گذشته برای اولین بار پس از حدود ۱۴ سال، بندی به منظور توسعه این صنعت آورده شد که تا ماه گذشته خبری از تدوین آئین‌نامه اجرایی آن نبود. در این قانون دولت با رعایت ملاحظاتی ملزم به تسهیل استفاده از LPG با رعایت ملاحظاتی شده بود. ماه گذشته مالک شریعتی، کمیسیون انرژی مجلس خبر با اعلام خبر تدوین آئین‌نامه قانون فوق و با اشاره به اینکه از توزیع روزانه ۶ هزارتن گازمایع داخل کشور، یک سوم به محل مصرف برنامه ریزی شده می‌رسد و مابقی بطور غیراستاندارد در خودروها استفاده شده یا قاچاق می‌شود، افزود: در بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی کردیم مصارف خانگی و خودرویی ساماندهی شود و از دولت جدید انتظار اجرا و نظارت دقیق داریم.
وی همچنین گفته بود: CNG به عنوان سوخت ملی به صورت سراسری توسعه می‌یابد اما LPG باید خلاءهای CNG را پوشش دهد و در جاهایی مثل خودروهای دیزلی سنگین که اساساً امکان توسعه CNG نیست از LPG به عنوان جایگزین گازوئیل استفاده شود.
شنیده‌ها حاکی از آن است ملاحظاتی از جمله محدوده جغرافیایی جایگاه‌های LPG، محدودیت ناوگان مورد استفاده و همچنین قیمت گاز مایع در تدوین این آئین‌نامه رعایت شده تا استفاده از این سوخت را مانع استفاده از CNG نکند.
در پایان لازم به تأکید مجدد است که جلوگیری از بروز اختلالاتی مشابه اتفاق روزهای اخیر فقط نیازمند امنیت سایبری و پدافندی نیست و سیاستگذاری صحیح در زمینه سبد سوخت می‌تواند علاوه بر ایجاد مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی، آورده امنیتی نیز برای کشور داشته باشد.
