مکانیزم عرضه آهن اسفنجی در بورس کالا و نرخ‌گذاری بر مبنای رقابت روش قابل قبولی است و به نوعی شفاف‌ترین راه برای تنظیم قیمت آهن اسفنجی به حساب می‌آید، اما در صورتی که بین دستگاه‌های مختلف همچون وزارت صمت و وزارت اقتصاد همکاری بیشتری انجام شود.
به گزارش رویدادشرق به نقل از دنیای اقتصاد، مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز یکی از هشت طرح تولید فولاد استانی تولید آهن اسفنجی و فولادسازی دولت در راستای هدف توسعه غیرمتمرکز فولاد در برنامه توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور به حساب می‌آید که با هدف تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی و یک میلیون تن فولاد در استان فارس و شهرستان نی‌ریز احداث شده و به بهره‌برداری رسیده است.
آهن اسفنجی که در دسته پرمصرف‌ترین محصولات در زنجیره ارزش فولاد قرار دارد، یکی از محصولات فولادی است که در این کارخانه تولید و عرضه می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای این محصول استفاده از آن در کوره‌های قوس یا القایی بوده و این محصول در کوره‌های حتی القایی تا حدود ۵۰ درصد جایگزین قراضه آهن می‌شود و از تحولات بزرگ در زمینه ریخته‌گری محصولات فولاد است. از این‌رو بحث کمبود آهن اسفنجی در بازار به میان می‌آید.
زنجیره فولاد، از استخراج معدن آغاز و با تولید کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش و پس از آن تولید محصولات فولادی تکمیل می‌شود. قیمت تمام شده در تمام مراحل زنجیره فولاد متفاوت بوده و در نتیجه سود نیز به همین ترتیب در هر قسمت متغیر است. به عبارت بهتر قیمت تمام شده در هر بخش زنجیره، دائما در حال تغییر است. تغییری که متناسب با تغییر قیمت محصول نهایی یا درصد ثابتی از آن نیست. علاوه بر آن، شرایط تولید در هر بخش از زنجیره نیز مشابه نیست و بسته به هزینه‌های منطقه‌ای و مکان‌یابی و نزدیکی به تامین‌کننده مواد اولیه یا معدن، هزینه هر بخش مشابه در زنجیره، برابر نیست.
عواقب عدم توازن در زنجیره فولاد
مکان‌یابی‌های غلط و روند کند ایجاد متوازن حلقه‌های میانی زنجیره فولاد، باعث کمبود برخی مواد اولیه مانند آهن اسفنجی و در نتیجه افزایش قیمت در این حلقه می‌شود و در کنار آن افزایش انگیزه برای ایجاد واحد آهن اسفنجی را به همراه خواهد داشت. اگر آمار تقاضا و عرضه در کل زنجیره از سنگ آهن تا محصولات فولادی تحت مطالعات مستمر و به روز نباشد و از طرف دیگر امکان ایجاد هر یک از این حلقه‌ها در مکان‌های نامناسب بازهم فراهم باشد، در زمان بهره‌برداری هر یک از این حلقه‌ها، مجددا عدم توازن عرضه و تقاضا به صورت معکوس ایجاد خواهد شد.
محسن مصطفی‌پور، مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در رابطه با عدم توازن زنجیره فولاد اظهار کرد: از سال‌های گذشته به موضوع توازن زنجیره و طرح جامع فولاد در کشور توجه خاصی نشده و براساس تصمیم‌های اقتضایی واحدهای مختلف در زنجیره احداث شده است.
یکی از مشکلات عدیده‌ای که ساختار با آن مواجه بوده و در آینده نزدیک بیشتر خود را نشان خواهد داد عدم توازن بین توسعه فولاد و توسعه معادن است، چراکه در آینده نزدیک با توجه به اینکه توسعه در حوزه فولاد سرعت گرفته و طی چند سال اخیر در حوزه‌های اکتشافات و استخراج کار جدی انجام نشده است، بنابراین عدم توازن زنجیره و عدم توازن توسعه بین زنجیره فولاد و معادن به زودی قابل مشاهده خواهد بود.
در مجموع توجه دقیقی به طرح جامع فولاد به صورت توسعه متوازن در بخش‌های مختلف تولیدی نشده است و در برخی سال‌ها در حوزه شمش مشکل وجود داشته و در برخی از دوره‌ها در رابطه با تولید آهن اسفنجی با چالش مواجه بودیم و در دوره دیگر گندله و کنسانتره با معضل مواجه بودند. چراکه این محصولات در برخی از ادوار در بازار با کمبود مواجه و در دوره‌ای اشباع می‌شود و گاهی اوقات به‌دلیل ورود کارخانه‌های تولیدی جدید به مدار مازاد وجود خواهد داشت.
کمبود آهن اسفنجی جدی نیست
محسن مصطفی‌پور افزود: در حوزه تامین آهن اسفنجی کمبود به معنای ساختاری وجود ندارد و آنچه در شرایط فعلی نیاز به آهن اسفنجی را پررنگ کرده موضوع واحدهای ذوب القایی است. زمانی که مجموعه‌های القایی شروع به فعالیت کردند برای تامین خوراک مبنای کار خود را برپایه قراضه گذاشته بودند و با توجه به فضایی که در تامین قراضه به دلیل محدودیت‌های موجود و همچنین قیمت‌گذاری به وجود آمده است، بنابراین تمام کارخانه‌های ذوب به سمت تهیه خوراک از طریق آهن اسفنجی رو آورده‌اند. این موضوع قطعا در پیش‌بینی بودجه آنها تاثیرگذار خواهد بود و همچنین تامین را با محدودیت مواجه می‌کند و با توجه به ورود طرح‌های جدید تامین آهن اسفنجی به مدار و در دست اجرا یا پیش‌بینی برای شروع عملیات اجرایی آنها انتظار می‌رود این مشکل چندان جدی نباشد و موضوع آهن اسفنجی و نیاز آن در بازار حل شود.
وی عنوان کرد: در حوزه قیمت‌گذاری براساس یکسری شاخص‌های تعریف‌شده پیش‌رو در شرایط فعلی این‌گونه به نظر می‌رسد که توازن آهن اسفنجی در مقایسه با سایر کالاها تغییر کرده، اما این موضوع در بازه‌های زمانی مختلف برای سایر کالاهای زنجیره نیز اتفاق افتاده است. بنابراین به نظر می‌رسد در این مقطع زمانی با توجه به افزایش هزینه‌ها و سرباری که از این روش برای کارخانه‌ها تامین می‌شود قیمت آهن اسفنجی رقمی خارج از قاعده نیست. در صورتی که اگر تمام زنجیره همگی با هم موفق عمل کنند به صورت طبیعی نفع عمومی بیشتر را به همراه خواهد داشت.
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در رابطه با مکانیزم قیمت‌گذاری آهن اسفنجی از طریق بورس یادآور شد: مکانیزم عرضه آهن اسفنجی در بورس روش قابل قبولی بوده و نسبت به موضوع قیمت‌گذاری‌ها نکاتی مطرح می‌شود که در جلسات مختلفی قید شده است و اعتقاد بر این موضوع بوده که شفاف‌ترین و بهترین راهکار برای کشف نرخ و تنظیم عرضه برای آهن اسفنجی مکانیزم بورس است، اما معتقد هستیم که اگر گفتمان جدی‌تری بین دستگاه‌های مختلف همچون وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت اقتصاد صورت گیرد و همفکری و مشورت دقیق‌تری انجام شود این مکانیزم خروجی‌های بهتری از بورس نسبت به قبل خواهد داشت.
اجرای طرح‌های توسعه‌ای در آینده نزدیک
مصطفی‌پور درباره عملکرد شرکت در سال جاری گفت: عملکرد شرکت در بخش‌های مختلف را باید مشتریان، سهامداران و مخاطبان ارزیابی کنند، اما در مجموع مقایسه و بررسی عملکرد شرکت در سال مالی منتهی به ۳۱ شهریور ماه سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نشان می‌دهد که با توجه به تمام فراز و فرودها و مشکلاتی همچون تامین هزینه‌های مالی و افزایش قیمت‌ها، رکود بازار، قطعی برق و گاز توانستیم به اهداف برنامه‌ریزی‌شده دست یابیم و سود مورد نظری را که قول آن را به سهامداران داده بودیم، محقق کنیم.
وی در رابطه با برنامه‌های توسعه‌ای شرکت نیز خاطرنشان کرد: پایان پروژه فولادسازی و ورود به دوره بهره‌برداری مهم‌ترین برنامه شرکت فولاد غدیر نی‌ریز به حساب می‌آید که پیش از پایان سال به این مهم دست خواهیم یافت. سرعت بخشیدن به ساخت کارخانه گندله‌سازی یکی دیگر از برنامه‌های در دست انجام شرکت است. همچنین برنامه‌ریزی برای احداث یک واحد کنسانتره و اجرای پروژه تولید آهک از دیگر برنامه‌های شرکت است که تامین زیرساخت‌های لازم همچون آب و برق این واحدها نیز با سرعت در حال انجام است. ایجاد گمرک اختصاصی در مجموعه در مرحله نهایی شدن بوده و در تلاش هستیم که با کمک سهامداران اجرای این طرح‌ها را با سرعت بیشتر پیش ببریم.
