مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکوی ایران از خوارزمی به عنوان میوه مینوی سنت علمی و فرهنگی تاریخ ایران یاد کرد و از تلاش برای ثبت نام او در فهرست شخصیت‌های جهانی خبر داد.
به گزارش رویداد شرق به نقل از روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، عبدالمهدی مستکین، مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکوی ایران و مسئول ثبت مشاهیر ایران در یونسکو می‌گوید: «بنیان‌ها و پایه‌های شکوهمند یک ملت و سرزمین را سلسله‌ای از عناصر مادی و معنوی تشکیل می‌دهند که یونسکو از آنها به‌عنوان میراث ملموس و ناملموس نام می‌برد. میراث ملموس شامل بناهای تاریخی و محوطه‌های باستانی است و میراث ناملموس شامل آیین‌ها، جشن‌ها و آن تجربه زیسته‌ای است که مردمان یک سرزمین کوشیده‌اند از رهگذر آن جهان و سرزمین‌شان را به جای بهتری برای زیستن تبدیل کنند. در این میان مشاهیر نقشی محوری را ایفا می‌کنند؛ در واقع هر کشوری که دارای مشاهیر برجسته جهانی باشد، به‌طور طبیعی از ریشه‌های ژرف‌تر در حوزه‌های فرهنگی و هویتی برخوردار است.»
مسئول ثبت مشاهیر ایران در یونسکو درباره غنای فرهنگی در زمینه مشاهیر می‌‌افزاید: «در یونسکو افزون بر ۱۹۰ کشور جهان حضور دارند و ایران در این میان جزء پنج کشور اصلی در حوزه میراث مشاهیر است. در حال حاضر ۴۱ شخصیت ما در فهرست مشاهیر جهانی یونسکو قرار گرفته و به‌زودی در نوامبر امسال دو شخصیت دیگر هم به این فهرست اضافه خواهند شد.»
او درباره حکیم محمد ابن موسی خوارزمی توضیح می‌دهد: «از این دانشمند بزرگ ایرانی به جهت آثار خلاقانه‌ای که در حوزه‌های ریاضیات، ستاره‌شناسی، جغرافیا، تاریخ‌نگاری و… دارد، با عنوان «همه‌چیزدان» یاد می‌شود. این لقب را «جورج سارتُن» در کتاب «مقدمه‌ای بر تاریخ علم» به خوارزمی داده و همچنین سده نهم میلادی را قرن این حکیم ایرانی نام گذاشته است. این موضوع نشان می‌دهد که خوارزمی چه جایگاه و مقام بالایی دارد.»
به گفته او، خوارزمی یکی از شخصیت‌های درخشان تاریخ ماست و بیش از ۱۱۰۰ سال است که این نام در جهان به خاطر کتاب‌هایی که تألیف کرده، شناخته شده است. کتاب «جبر و مقابله» خوارزمی برای سال‌های متمادی و تا قرن ۱۶ میلادی از کتاب‌های درسی دانشگاه‌های اروپا بود. خوارزمی بنیان‌گذار «عددنویسی» است و به خاطر الگوریتم‌هایی که طراحی کرده، باعث شده از او به‌عنوان پدر الگوریتم‌نگاری جهان نام ببرند. شاخصه‌هایی که او در جبر ایجاد کرده و حل معادلات دومجهولی از اهمیت بسیاری در تاریخ علم برخوردار است. همچنین بزرگانی مثل خواجه نصیرالدین طوسی، غیاث‌الدین جمشید کاشانی و خیام کسانی بودند که شدیداً تحت تأثیر آثار حکیم خوارزمی قرار داشتند. اختراع حسابداری، حسابداری دوطرفه، حل معادلات دومجهولی و روش تکمیل مربع از دیگر کارهای این ریاضیدان است.
مستکین با تأکید بر اینکه خوارزمی نقطه‌عطفی در بنیان‌های علم جهان به حساب می‌آید و از این جهت بسیار حائز اهمیت است، ادامه می‌دهد: «در ایران هم دو جشنواره به نام این حکیم برگزار می‌شود و همچنین با تلاش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، ۲۲ تیرماه که روز تولد حکیم خوارزمی است، روز فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده است. این نام‌گذاری‌ها به نحوی نشان از اهمیت و جایگاه این حکیم ایرانی دارد.»
روز تولد خوارزمی؛ روز فناوری و اطلاعات
او توضیح می‌دهد: «دلیل اینکه روز تولد حکیم خوارزمی برای نام‌گذاری روز فناوری و اطلاعات انتخاب شده، تأثیری است که کتاب‌ها و اختراعات او در روند رشد فناوری و اطلاعات داشته و علم پیچیده داده‌ورزی که امروزه به آن انفورماتیک گفته می‌شود، در اندیشه‌ها و آثار این حکیم بلندآوازه ایرانی ریشه دارد. می‌توان گفت دانش کامپیوتری که ما امروز شاهد آن هستیم، وارداتی نیست، بلکه نقطه آغازین آن در ایران و با آثار خوارزمی شکل گرفته و امروزه در سیلیکون‌ولی و حوزه هوش مصنوعی شاهد مسیری هستیم که بیش از هزار سال پیش این دانشمند آن را آغاز کرده است.»
مسئول ثبت مشاهیر ایران در یونسکو باور دارد: «این موضوع باعث می‌شود ما دست‌کم در میان کشورهای مدرنی که دارند روی این پدیده‌ها کار می‌کنند، جایگاه مهمی داشته باشیم. در دورانی که ساکنان مغرب‌زمین در اوج خشونت، کشتار و دوره سوزاندن دانشمندان به سر می‌بردند، ما در ایران یک دوران طلایی داشتیم که در آن شاهد تکوین و ظهور بزرگانی مانند خوارزمی بودیم.»
او خاطرنشان می‌کند: «ما نباید فراموش کنیم که ۱۷۵۰ سال پیش ما دانشگاه کهن جندی‌شاپور را داشتیم که به‌عنوان اولین دانشگاه جهان، به نام ایران در یونسکو به ثبت رسیده است. این مرکز علم و دانش ۴۰۰ سال قبل از اسلام و ۴۰۰ سال پس از آن فعال بوده است. پرورش همه این شخصیت‌های دانشمندی که در تاریخ ایران شاهد درخشش آنها هستیم، ریشه در سنت دانش‌ورزی و دانش‌گستری ایرانیان داشته که از دانشگاه جندی‌شاپور آغاز شده است. امروزه در غرب همچنان کرسی‌های افلاطون‌شناسی، ارسطوشناسی و… بر پا می‌شود، چراکه معتقدند نباید هرگز خاستگاه را فراموش کنیم و باید در نظر داشته باشیم که از کجا به جایی که هستیم، رسیده‌ایم؛ این نکته برای ما ایرانیان که این نهضت علمی را همواره در درازنای تاریخ حفظ کرده‌ایم، حائز اهمیت است.»
عبدالمهدی مستکین با بیان اینکه برای خود غربی‌ها در یونسکو حیرت‌انگیز است که حدود ۱۸۰۰ سال پیش، دانشگاهی در ایران وجود داشته که بر سردر آن نوشته بود: «دانش و فضیلت برتر از بازو و شمشیر است»، یادآوری می‌کند که این جمله در حال حاضر به شعار محوری یونسکو تبدیل شده است.
مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکوی ایران در پایان می‌گوید: «شخصیتی مانند خوارزمی میوه مینوی این سنت علمی و فرهنگی است که ما در طول تاریخ خود داشتیم و امروز بعد از گذشت بیش از هزار سال می‌توانیم به آن افتخار کنیم. تلاش ما این است که نام خوارزمی را که اکنون در فهرست ذخیره ما قرار دارد، در فهرست جهانی شخصیت‌های جهانی به ثبت برسانیم.»
