رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به موضوع نهضت تعمیر قطعه در کشور گفت: هر جایی که تحریم وجود دارد باید برای خودمان خودکفایی و توانمندی ایجاد کنیم و این اتفاقی است که امروز در صنعت هوایی کشور افتاده و با وجود وابستگی جدید صنعت به دنیا، ما امروز روی پای خودمان ایستادیم و برای بعضی از کشورهای دوست که هواپیماهایشان را در کشور خودمان تعمیر می‌کنیم و حتی کشورهای بزرگ، امیدآفرین شدیم.
محمد محمدی‌بخش با مقایسه وضعیت فعلی و دوران کرونا بیان کرد: شرایط دنیا در بازه زمانی کرونا و اثراتی که بر اقتصاد هوایی دنیا گذاشت به‌خصوص در کشور ما و همچنین موضوع تحریم و موضوعات متعددی که بر ما گذشت، متاسفانه وضعیت هوایی کشور را در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با مشکلات جدی مواجه کرد، به‌گونه‌ای که تعداد هواپیماها، تعداد پروازهای عبوری و بهره‌برداری مردم از بخش هوایی کشور و پروازهای بین‌المللی دچار چالش جدی شده بود و به مرز خطرناکی نزدیک می‌شدیم. البته این موضوع مختص ایران نبود و در همه جای دنیا حاکم بود؛ اما در کشور ما به‌دلیل شرایط تحریم، مضاعف شده و کار را برای ما بسیار سخت می‌کرد.
وی با بیان اینکه ابتدای دولت رئیس‌جمهوری تدبیری را در هشت ماده برای بخش هوایی کشور ابلاغ کردند، افزود: بر اساس آن دستور و ابلاغیه دولت به بخش هوایی کشور، چهار راهبرد پیش‌بینی شد؛ اولین راهبرد موضوع تاب‌آوری ناوگان بود که ما بتوانیم حداقل روی پای خودمان بایستیم؛ در حالی که بحث تاب‌آوری با توجه به شرایط تحریم بسیار سخت است. با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود کشور، بخش‌های دانش‌بنیان، استفاده از بخش‌های دفاعی و استفاده از شرکت‌های موجود و پای کار آوردن همه بضاعت کشور در صنعت هوایی، موضوع تاب‌آوری و نهضت تعمیر قطعه به راه افتاد.
از مهر ۱۴۰۰ هیچ هواپیمایی را برای تعمیر به خارج نمی‌فرستیم
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: مثال شاهد این است که از مهر ۱۴۰۰ تا امروز هیچ هواپیما و موتوری را برای تعمیر به خارج اعزام نمی‌کنیم. این توانمندی در جمهوری اسلامی ایران ایجاد شده و این تاب‌آوری باعث شده که هواپیماهای ما بیشتر سر خط باشند. این موضوع مقایسه خوبی برای گذر از این مساله است.
محمدی‌بخش با اشاره به برنامه‌های سازمان هواپیمایی برای توسعه و نوسازی ناوگان بیان کرد: برنامه ۱۰ سالهای تدوین شده؛ یک برنامه یک ساله و سه برنامه سه ساله که مشخصا امروز نزدیک به ۱۹۰ فروند هواپیما در چرخه خدمت داریم؛ در صورتی‌که در شهریور ۱۴۰۰، این عدد نزدیک به ۱۰۰ فروند بود؛ بخشی از هواپیماها زمینگیر بود که به چرخه برگشت و بخشی از هواپیماهایی که خریداری شده بود که در این شرایط سخت تحریمی اضافه شد و این مسیر کماکان ادامه دارد. الان با کمک دولت و تامین اعتبار برای سال ۱۴۰۲، نوسازی ناوگان را به‌عنوان یک سند تحولی در حوزه هوایی کشور در دستور کار داریم و فکر می‌کنیم تا پایان سال به عدد ۲۵۰ فروند هواپیما برسیم.
محمدی‌بخش که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، با بیان اینکه چند نگاه در حوزه صنعت هوایی وجود دارد، گفت: یک نگاه اینکه این صنعت کاملا وابسته است که باید از صفر تا ۱۰۰ از خارج تامین شود. این نگاه برای کشوری که در شرایط عادی زندگی می‌کند و شرایط تحریمی را ندارد شاید قابل قبول باشد؛ اما تجربه ۴۳ ساله ما در جمهوری اسلامی ایران و حتی تجربه اخیر کشورهای بزرگی مانند روسیه نشان می‌دهد که اگر از قبل برای موضوع تحریم فکری نکنیم، در حوزه هوایی دچار چالش جدی می‌شویم. بعد از تحریم غرب علیه روسیه، بخش عمده‌ای از هواپیماهای غربی روسیه زمینگیر شد، چون به این مقوله توجه جدی نکرده بودند با اینکه روسیه خودش در حوزه هواپیماسازی دارای تکنولوژی و صنعت پیشرفته بود.
وی ادامه داد: ما چون از قبل به این موضوع فکر کرده بودیم، ارتقای جایگاه سازمان هواپیمایی کشوری به مقطعی‌که بتواند نظارت‌های عالیه داشته باشد و مجوزهای طراحی و ساخت دهد، یکی از موضوعاتی بود که سال ۱۴۰۰ با کمک ایکائو اتفاق افتاد و جایگاه سازمان هواپیمایی ارتقا پیدا کرد؛ بعد از آن با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان، اعتماد به جوان‌ها، ارائه گواهینامه‌های بین‌المللی که در سطح استاندارد زیر نظر هواپیمایی کشوری بتوانند طرحی و تولید کنند، توانستیم زنجیره تامین را بزرگ کنیم و وابستگی‌هایی که ما را زمینگیر می‌کرد، قطع کنیم.
صادرکننده روغن موتور هواپیما هستیم
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری خاطرنشان کرد: برای مثال ما برای روان‌کارها یا روغن‌های موتور هواپیما مشکلات جدی داشتیم و شرکت‌های معروف دنیا، مثل توتال، نایکو و شل، به ایران روغن موتور هواپیما یعنی مصرفی‌ترین کالای یک مجموعه هوایی را نمی‌دادند، اما ما با همکاری شرکت دانش‌بنیان در یک بازه زمانی کوتاه نه تنها تامین‌کننده نیاز خودمان هستیم بلکه به صادرکننده هم تبدیل شدیم و این اقدامات می‌تواند ما را در حوزه تاب‌آوری پیش ببرد.
محمدی‌بخش با اشاره به موضوع نهضت تعمیر قطعه که به‌عنوان فصل‌الخطاب مقام معظم رهبری به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده، گفت: هر جایی که تحریم وجود دارد باید برای خودمان خودکفایی و توانمندی ایجاد کنیم. هر جایی ما توانمندی ایجاد کردیم، تحریم یا کم‌اثر یا بی‌اثر شده است. این اتفاقی است که امروز در صنعت هوایی کشور افتاده و با وجود وابستگی جدید صنعت به دنیا، ما امروز روی پای خودمان ایستادیم و برای بعضی از کشورهای دوست که هواپیماهایشان را در کشور خودمان تعمیر می‌کنیم و حتی کشورهای بزرگ، امیدآفرین شدیم.
هواپیمای سیمرغ ظرف یک سال، پرواز عملیاتی انجام داد
وی با اشاره به موضوع ساخت هواپیمای مسافربری گفت: این کارخانه با فرمان مقام معظم رهبری ذیل وزارت دفاع تشکیل شد و سالهای سال کار کرد که بنا به دلایلی متوقف شد؛ اما بنا به دستور رئیس جمهوری دوباره آغاز به کار کرد تا جایی که هواپیمای سیمرغ، اولین هواپیمایی ایران ظرف همان زمان‌بندی یک ساله، پرواز عملیاتی‌اش را انجام داد و امروز ما مدعی هستیم که کارخانه هواپیما را داریم؛ اما باید روی بدنه و مدل هواپیما کار کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه برای ساخت هواپیما در دنیا را هم روی خودمان نمی‌بندیم، گفت: اما فرق می‌کند کشوری که صاحب کارخانه هواپیماست، برای مشارکت وارد گفتمان شود یا کشوری که هیچی ندارد. امروز ما با گفتمان اینکه صاحب کارخانه هستیم و می‌توانیم سامانه‌های زیادی را از مجموعه هواپیما طراحی و تولید کنیم، حتی برای ساخت مشترک وارد مذاکره می‌شویم. این نکته کلیدی و خودباوری است که وجود دارد و از همه مهم‌تر سرریز دانش ساخت هواپیما در کارخانه، تاب‌آوری صنعت را در سایر حوزه‌ها ارتقا می‌دهد.
محمدی‌بخش با بیان اینکه کشور ما در حوزه صنعت هوایی بسیار قدمت دارد، گفت: در سال ۱۳۲۸ ما جزو کشورهایی بودیم که قانون هواپیمای داشتیم و عضو ایکائو بودیم؛ در حوزه هوایی متخصصان ما سرآمد دنیا هستند؛ خلبانان و نفرات فنی ما از نظر هوش و ضریب عملکرد جزو ممتازها محسوب می‌شوند. بازدیدهای ایکائو از برج مراقبت و ناوبری حاکی از این موضوع است. ما هم از تجربه این بخش و تلفیق این بخش به دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کردیم. کنار هم قرار دادن اینها راهبرد و تفکر نهضت قطعه و مجوز هواپیمای کشوری برای اینکه اینها بتوانند محصولاتی را مطابق استانداردهای ایکائو تولید و روی هواپیما نصب کنند، تبدیل شده به این نقطه که امروز هستیم؛ البته تا ایده‌آل فاصله داریم و تلاش می‌کنیم.
در حوزه ایمنی، نمره خوبی کسب کردیم
وی با بیان اینکه امروز تلاشگران صنعت هوایی شبانه‌روز کار می‌کنند که مردم ایمن باشند؛ افزود: به دلیل شرایط استانداردی و نظارت‌های چندگانه‌ای که از اولین اپراتور تا آخرین بهره‌بردار انجام می‌شود، به لطف خدا بیش از پنج میلیون رکورد پرواز بدون سانحه را در بازه زمانی اخیر داشتیم. سال گذشته که سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوی از ایران بازدید کرد، در این حوزه نمره بالاتر از سطح منطقه به جمهور ی اسلامی ایران دادند؛ یعنی علی‌رغم شرایط سختی که ما در حوزه تامین قطعات در شرایط تحریمی تحمل می‌کنیم، در حوزه ایمنی نمره خوبی به سازمان هواپیمایی کشوری و بخش هوایی کشور دادند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به موضوع تاخیر پروازها بیان کرد: یکی از موضوعاتی که دغدغه همه دست‌اندرکاران بخش هوایی، حتی رئیس‌جمهوری و وزیر راه است، حقوق شهروندی است. مطمئن باشید هیچ شرکت هواپیمایی و هیچ مدیر فرودگاهی دوست ندارد که پروازی تاخیر داشته باشد. تاخیرها دسته‌های مختلفی دارند. امروز به آگاهی خوبی در سطح جامعه رسیدیم و بهره‌برداران صنعت هوایی درک متقابلی دارند، شرایط جوی را خوب متوجه می‌شوند و درباره تاخیرهای ناشی از نقص فنی درک متقابل وجود دارد.
محمدی‌بخش ادامه داد: با برنامه‌ریزی‌های دقیقی که انجام شده و حوزه چرخه تامین در حوزه تعمیر و نگهداری و سرویس‌های مناسب فرودگاهی، تاخیرها رو به کاهش است؛ اما هنوز قابل قبول نیست. باید سطح رضایتمندی ما به عدد قابل قبولی برسد. در نوروز ۱۴۰۲، دو میلیون و ۸۰۰ هزار مسافر با میانگین تاخیر ۱۹ دقیقه جابه‌جا شدند که این هم قابل پیگیری است. در کشور ما روزانه بیش از ۱۰۰۰ پرواز انجام می‌شود؛ اما یکی دو مورد تاخیر هم برای ما جای نگرانی و پیگیری دارد و باید تا نقطه‌ای‌که مردم رضایت کامل داشته باشند به این پیگیری‌ها ادامه می‌دهیم.
وی درباره اقدامات انجام‌شده برای توسعه ناوگان بیان کرد: ما چهار راهبرد داشتیم، راهبرد اول تاب‌آوری بود که بتوانیم هواپیماهای زمینگیر را به چرخه بیاوریم، راهبرد دوم خرید هواپیمای دست دوم بود برای اینکه بتوانیم ناوگانمان را توسعه دهیم. شرایط ما بسیار سخت است و ما را از هر حیث تحریم کردند؛ اما به لطف خدا و تلاش‌های صورت‌گرفته و اختیاراتی که به سازمان هواپیمایی کشوری داده شده برای ورود هواپیما، تعداد زیادی هواپیما وارد و عملیاتی شده؛ کما اینکه بیش از ۶۰ فروند هواپیما در این بازه زمانی ۲۰ ماهه به ناوگان ما اضافه شده است و ظرف دو ماه آینده تعداد بیشتری را به چرخه عملیاتی اضافه خواهیم کرد.
متوسط عمر ناوگان به ۲۶ سال رسید
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره میانگین عمر ناوگان هوایی کشور گفت: ابتدای دولت سیزدهم متوسط عمر ناوگان ۲۸ سال بود و امروز به ۲۶ سال رسیده است؛ دو سال هم از ابتدای دولت گذشته و اگر ما اتفاقی را رقم نمی‌زدیم، معدل ناوگانمان باید به ۳۰ سال می‌رسید؛ یعنی سن ناوگان ما دو سال جوان‌سازی شده است. دومین نکته پس از سن ناوگان، سلامت و استاندارد بودن پرواز است. هر هواپیما بر اساس دستورات کارخانه سازنده، عمر مفیدی دارد و قطعا سازمان هواپیمای کشوری بر اساس استانداردهای کارخانه سازنده هواپیما از آنها بهره‌برداری می‌کند و چک‌های موردی، تعویض قطعات، تامین و بازسازی قطعات به‌صورت منظم بر اساس دستورالعمل‌های مربوطه انجام می‌شود.
محمدی‌بخش ادامه داد: ما نباید ناوگان خود را با کشوری مقایسه کنیم که سرمایه‌گذاری هنگفتی می‌کند و عمر ناوگانش را به پنج سال می‌رساند؛ آنها الگویشان با جمهوری اسلامی ایران متفاوت است؛ اما امروز مطابق برای راهبرد سوم عدد قابل توجهی را برای این موضوع تخصیص دادند و برای ۱۴۰۲ نوسازی ناوگان را هم در پیش داریم که بتوانیم با یک برنامه مشخص سن ناوگان را به زیر ۲۰ سال برسانیم.
وی همچنین با اشاره به آمار ۴۰ هزار نفری زائران حج سال گذشته گفت: امسال با وجود محدودیت‌ها و عامل بودن تنها یک شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، حدود ۹۰ هزار زائر از بیش از ۲۰ فرودگاه کشور اعزام شدند و آمار بیش از دو برابر شد. با وجود این، ما از هیچ شرکت خارجی کمک نگرفتیم، و این کار با توان بخش هوایی کشور انجام شد. در ایام اربعین هم در سال ۱۴۰۰ که ابتدای فعالیت دولت سیزدهم بود، کمتر از ۴۰ هزار نفر زائر جابه‌جا کردیم اما در سال ۱۴۰۱ این تعداد به ۲۵۷ هزار نفر رسید و امسال در یک بازه زمانی سه‌هفته‌ای قطعا بیش از ۳۰۰ هزار زائر در پرواز رفت‌وبرگشت داریم. در نوروز ۱۴۰۱ هم دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر و در نوروز ۱۴۰۲، دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جابه‌جا کردیم.
تا زمان رسیدن بخش هوایی به تعادل، بدهکار مردم هستیم
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری خاطرنشان کرد: امروز با افتخار اعلام می‌کنیم که جمهوری اسلامی ایران بدون محدودیت به اقصی نقاط دنیا پرواز می‌کند. در داخل کشور بخش عمده‌ای از شبکه پروازی‌مان را پوشش دادیم اما به رضایتمندی کلی که انتظار داریم همه مردم در هر لحظه‌ای چه در مسیرهای داخلی و چه خارجی استفاده کنند، فاصله داریم تا رسیدن به عدد ۵۵۰ فروند، باید شبانه‌روز کار کنیم با راهبردهایی که در نظر گرفتیم تا بخش هوایی به یک تعادل برسد؛ تا آن زمان بدهکار مردم هستیم.
محمدی‌بخش تصریح کرد: سفرهای اربعین مهم‌ترین عملیات بخش حمل‌ونقلی کشور در سال است؛ از چند ماه گذشته کارگروه‌های مختلفی در وزارت راه تشکیل شده است، اجتماع میلیونی عظیم عاشقان سیدالشهدا در بازه زمانی کوتاه‌مدت که زمان و تعداد آن هم قابل پیش‌بینی نیست، به تمام توان و ابزار نیاز دارد. با هماهنگی و تعامل با شرکت‌های هواپیمایی، قیمت بلیت را ۸ میلیون تومان از مبدا تهران و از مشهد ۹.۵ میلیون تومان در نظر گرفتیم. در حالی که برای هر زائر در فرودگاه عراق بین ۵ تا ۵.۵ میلیون تومان به فرودگاه عراق پرداخته می‌شود و هر پرواز حدود دو ساعت و ۴۰ دقیقه زمان دارد؛ این عدد با توجه به پروازهای داخلی‌مان عدد بالایی نیست و کمترین سود را از مسافر دریافت می‌کنیم.
وی با بیان اینکه به صورت هفتگی مجوز ۱۲۰ پرواز داریم که در بازه سه هفته‌ای ۳۶۰ پرواز می‌شود؛ اما سال گذشته ۲۰۸۴ پرواز و امسال بیش از ۳۰۰۰ پرواز پیش‌بینی کرده‌ایم که این کار با رایزنی‌های صورت‌گرفته با عراق انجام شد. ما محدودیت‌هایی در فرودگاه عراق به دلیل درجه حرارت داریم و از ۲۲ فرودگاه ایران به دو فرودگاه نجف و بغداد در عراق می‌رویم که ۸۰ درصد پروازها در نجف و ۲۰ درصد در فرودگاه بغداد انجام می‌شود و ترافیک سنگین با محدودیت‌های زیادی داریم که برنامه‌ریزی‌های خاصی را می‌طلبد.
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: ما همه بضاعت صنعت را به کار گرفتیم، تعطیلات آخر تابستان را هم در پیش داریم و پروازهای بین‌المللی هم هست و از همه مهم‌تر پروازهای اربعین که تلفیق اینها برنامه‌ریزی زیاد می‌خواهد.
محمدی‌بخش در خاتمه مهم‌ترین دغدغه و اقدام اولویت‌دار را توسعه و تکمیل شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) دانست و ابراز امیدواری کرد سایر فرودگاه‌های موجود نیز به حداکثر ظرفیت برسد.
