رئیس‌کل بانک مرکزی سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی را سبب هدر رفتن بخشی از منابع ارزی دانست و از بهبود چشمگیر تامین ارز در سال جاری خبر داد.
به گزارش ایبِنا، علی صالح‌آبادی رئیس‌کل بانک مرکزی در برنامه صف اول درباره اشکالات سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: در گذشته یارانه به حلقه اول پرداخت می‌شد و به دلیل آنکه به واردکننده داده شده بود، انحراف‌هایی را شاهد بودیم. پس بهتر ان بود که به جای واردکننده این یارانه به مصرف‌کننده اختصاص یابد.
صالح آبادی تصریح کرد: زمانی که به یک وارد کننده ارز ۴۲۰۰ تومانی داده می‌شد، کالا را ارزان وارد می‌کرد و در حلقه‌های توزیع به دست مصرف‌کننده می‌رسید، اما این تفاوت نرخ ارز با نرخ سامانه نیما باعث شده بود که واردات بیش از نیاز کشور صورت بگیرد، زیرا ارز ارزان بود و بخشی از این واردات بی‌رویه، به سایر کشورها قاچاق می‌شد.
وی افزود: برنامه دولت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیست بلکه اصلاح در نحوه پرداخت این یارانه است و این شکل جدید بهتر و مناسب‌تر از گذشته است. البته اصلاح نیاز به توضیح دارد و ورود به این موضوع جسارت و جرات می‌خواهد و دولت سیزدهم هم باید برای مردم توضیح دهد.
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه گفت: اگر اصلاح یارانه‌ها زودتر اجرایی می‌شد بهتر بود. با توجه به جنگ اوکراین قیمت جهانی کالاها افزایش پیدا کرد و خیلی از کشورها تعرفه واردات را صفر کردند و انگیزه قاچاق از کشور ما بیشتر هم شد. بنابراین اگر امسال ارز ۴۲۰۰ ادامه پیدا می‌کرد هدر رفت منابع ارزی بیشتر می‌شد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه مقدار رانت از طریق ارز ۴۲۰۰ صورت می‌گرفت، بیان کرد: ارز ۴۲۰۰ تومانی رانت‌های ایجاد می‌کرد و این رانت‌ها حجم زیادی از منابع ارزی را اختصاص می‌داد و مردم ارز ارزان و کالای ارزان را احساس نمی‌کردند. تمامی حلقه‌های تولیدکننده و توزیع‌کننده استفاده می‌کردند، اما مردم استفاده نمی‌کردند. اکنون یارانه به اقشار هدف و گروه‌ها پرداخت و به شکل دیگری توزیع می‌شود.
تامین ارز کالاهای اساسی بهتر و آسان‌تر از گذشته
صالح‌آبادی درباره تأمین ارز از سوی بانک مرکزی برای کالا و مواد اولیه هم عنوان کرد: در گذشته ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین می‌شد و اکنون تامین ارز با نرخ نیما است که بسیار راحت‌تر خواهد بود، چون در گذشته نرخ ترجیحی بود و صرفاً بانک مرکزی تامین‌کننده بود، اما وقتی ارز نیمایی می‌شود، بخش خصوصی با ارز حاصل از صادرات غیرنفتی ارز مورد نیاز کالاهای اساسی را تأمین می‌کند، بنابراین ارز بهتر تأمین می‌شود. هیچ مشکلی در تأمین ارز کالاهای اساسی نداریم و خوشبختانه درآمد ارزی به دلیل افزایش قیمت نفت و رشد ظرفیت تولید نفت بیشتر هم شده است بنابراین هیچ مشکلی در این بخش نداریم.
رئیس بانک مرکزی درباره وضعیت در حوزه صادرات با وجود صحبت‌های مقامات آمریکایی هم گفت: در حوزه صادرات غیرنفتی وضعیت خوب شده است و امسال از سال گذشته تأمین ارز بیشتر می‌شود. در حوزه نفت و صادرات نفتی هم قیمت نفت افزایش یافت و ظرفیت تولید نفت به قبل از تحریم‌ها برگشته است، همچنین روابط بانکی ما با کشورهای دوست و همسایه بهتر شده و در حال توسعه است. وی افزود: خوشبختانه در سال گذشته و سال جاری، اتفاق خوبی که افتاد این بود که در حوزه صادرات غیرنفتی وضعیت خوبی داشتیم و بیش از ۵۵ میلیارد دلار در سال گذشته تامین ارز انجام دادیم چه برای کالاهای اساسی و چه برای سایر کالا ها؛ که حدود ۳۰ میلیارد دلار از این رقم صرفا در سامانه نیما عرضه شد و بقیه آن نیز برای کالاهای اساسی و یا به شکل واردات در مقابل صادرات انجام شد. امسال قطعا از سال گذشته تامین ارز بیشتری خواهیم داشت.
FATF در شرایط تحریم مانع تجارت و تعامل نیست
صالح‌آبادی درباره تحولات بین‌الملل در زمینه دلارزدایی هم گفت: در ماه‌های اخیر علیه روسیه تحریم‌های گسترده‌ای اعمال شد اما با سازوکارهای مناسب به بازار ارز خود ثبات بخشیدند که این نشان داد زمانی که کشوری مثل آمریکا از ابزارهای تحریمی زیاد استفاده می‌کند ابزار تحریم خاصیت خود را از دست می‌دهد. روسیه با جایگزینی روبل بجای دلار برای تجارت خارجی نشان داد با ابتکارات جدید می‌توان سازوکارهایی ایجاد کرد که اقتصاد کشور تحریم‌پذیر نباشد.
وی همچنین از افزایش صادرات نفت خبر داد و گفت: اخیراً به کشورهایی که نفت می‌فروختیم میزان صادرات افزایش یافته است. وی درباره عدم پیوستن به اف‌ای تی اف نیز گفت: این موضوع مانع جدی در شرایطی تحریمی نبود. شرایط تحریم سازوکارهای خودش را دارد. با کشورهایی که رابطه همکاری مشخصی داریم، FATF مانع تجارت و تعامل ما نیست. تفکیک حساب‌های شخصی از تجاری اجرایی می‌شود
صالح آبادی در رابطه با برنامه بانک‌مرکزی در زمینه مبارزه با قاچاق ارز گفت: قاچاق اهمیت زیادی دارد، خوشبختانه اخیرا قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اصلاح شد و در این اصلاحیه موارد بسیار مهمی دیده شده است به ویژه ماده ۱۲ این قانون و ماده ۱۳ که اشاره دارد اگر کسی ارزی را خارج از شبکه بانکی و صرافی مورد معامله قرار دهد قاچاق محسوب می‌شود.
وی گفت: اگر قاچاق ارزی اتفاق افتاد حساب فرد مسدود می‌شود و همچنین نظام مالیاتی، مالیات سنگینی را از فرد دریافت خواهد کرد. امروز نظام بانکی و نظام مالیاتی در کنار هم قرار گرفته اند. برنامه تفکیک حساب شخصی از حساب تجاری در آینده اجرا خواهد شد که به شفاف‌سازی ریال در چرخه اقتصادی کمک خواهد کرد.
صالح‌آبادی افزود: سامانه‌ها امکانات خوب نظارتی فراهم کرده‌اند و یکی از مهم‌ترین سامانه‌ها، سامانه جامع تجارت است که اجرایی شده و به شفاف‌سازی در این بخش بسیار کمک می‌کند و در کنار سامانه‌های مختلف که جزیره‌ای بوده و به این موضوع قاچاق کالا بسیار کمک کرده است. سامانه سمات تا پایان سال هوشمند می‌شود
صالح‌آبادی درباره استفاده از سامانه سمات هم گفت: روند سامانه سمات بسیار خوب است و تعهداتی که بانک‌ها دارند، در این سامانه ثبت می‌شود. سامانه سمات به مرور در حال تکمیل است و قواعد نظارتی در آن پیاده‌سازی می‌شود. در این سامانه قاعده‌ای در حال وضع است که اگر بانکی بخواهد به شرکت‌های تابعه و وابسته به خودش تسهیلات دهد، قواعد نظارتی بانک مرکزی محدودیت‌هایی دارد که این محدودیت‌ها در زمینه اعطای این تسهیلات، مدنظر است و سامانه سمات اجازه پرداخت این تسهیلات خارج از چارچوب را نمی‌دهد. سامانه سمات تا پایان سال هوشمند و در بانک مرکزی تمام تراکنش‌های افراد رصد خواهد شد. بدهی دولت به بانک مرکزی در مسیر کاهش وی درباره برنامه بانک مرکزی برای اصلاح و کنترل ترازنامه بانک‌ها هم توضیح داد: اصلاح و کنترل ترازنامه بانک‌ها از برنامه‌های جدی ما در بانک مرکزی است تا رشد خلق پول در شبکه بانکی کنترل شود به زودی با هوشمندسازی نظارت بر سپرده‌ها و تسهیلات و درنتیجه خلق پول بانک‌ها به صورت دقیق و کامل کنترل خواهد شد. استقراض دولت از بانک مرکزی، برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و اوراق منتشرشده توسط دولت از اتفاقاتی است که در رشد پایه پولی و نقدینگی تأثیرگذار است که در حال اصلاح است.
وی افزود: از سوی دیگر به طور قطع اصلاح ارز ۴۲۰۰ هم به کنترل پایه پولی کمک می‌کند. امسال برای اولین بار در قانون بودجه در نظر گرفته شد که اگر بانک‌ها خط اعتباری درخواست کنند باید وثیقه یا اوراق به بانک مرکزی ارائه دهند و این اقدام در سال گذشته نبوده است. حوزه پایه پولی و رشد آن امسال وضعیت بهتری پیدا کرده است همین اقدامات با انضباط بیشتری در دولت انجام می‌شود و باعث شده که بدهی دولت در مسیر کاهش حرکت می‌کند.
طرح یارانه‌ای جدید کمتر از ۱۰ درصد آثار تورمی دارد صالح‌آبادی درباره میزان تورم ناشی از یارانه‌ها هم گفت: تورم‌ها محاسبه شده، همه اعداد و ارقام نشان می‌دهد که کسری بودجه امسال جبران می‌شود و کمتر از ۱۰ درصد آثار تورمی این طرح را شاهد خواهیم بود.
صالح‌آبادی درباره عملکرد بانک‌ها نیز اضافه کرد: در گذشته اوراق را صرفاً بانک‌ها خریداری می‌کردند که امسال صندوق‌ها نیز در این موضوع مشارکت خواهند کرد. همچنین کسری بودجه دولت از طریق انضباط مالی با برنامه‌ها و جلسات منظمی که بین بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد پیش می‌رود کنترل می‌شود. امسال همچنین با بهبود درآمدهای ارزی دولت بدهی‌های دولت به بانک مرکزی تسویه می‌شود.
صالح‌آبادی افزود: در بخش تسهیلات خرد بایستی دسترسی مردم به منابع بانکی و وثایقی که باید به بانک‌ها بدهند تسهیل شود که خوشبختانه انجام و ابلاغ شد. همچنین امکان اعتبارسنجی و افتتاح حساب و امضای الکترونیک برای انجام غیرحضوری کارهای بانکی انجام شد. طبق آخرین بخشنامه‌ای ابلاغ کردیم تا با اعتبارسنجی مناسب و با حداقل وثایق مردم بتوانند تسهیلات خرد تا ۲۰۰ میلیون تومان دریافت کنند که حتماً نتایج خوبی خواهد داشت.
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره زیرساخت‌های کالابرگ الکترونیکی هم گفت: این موضوع در زمینه نانوایی‌ها، به صورت آزمایشی در یکی از استان‌ها در حال انجام است و در صورتی که موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند به کالاهای دیگر هم تعلق پیدا کند و شاید در این بستر، بتوان یارانه را پرداخت کرد. در زمان خرید، یک بخشی از قیمت کالا توسط افراد و مابه‌التفاوت آن، از محل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها پرداخت خواهد شد که زیرساخت‌های فنی جدید لازم دارد.
صالح‌آبادی افزود: متولی آن وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی هستند. حدود دو ماه زمان برای تهیه این زیرساخت‌ها برآورد اولیه شده که این دو ماه برای سایر کالاها هم هست.
